سهمیه بنزین به کارت بانکی منتقل میشود؛ شفافیت بیشتر یا آغاز سردرگمی جدید؟
طرح انتقال سهمیه بنزین از کارت سوخت به کارت بانکی، بار دیگر سیاستهای سوختی کشور را در کانون توجه افکار عمومی قرار داده است.
به گزارش کلیک سخنگوی صنف جایگاههای سوخت کشور اعلام کرده: در آئیننامهای که هیئت وزیران ابلاغ کرده یک سوئیچ سوخت با همکاری بانک مرکزی و دستگاههای مرتبط ایجاد میشود که از طریق درگاههای پرداخت بانکی یارانه سوخت را در هنگام پرداخت بهای آن برای هر مالک خودرو محاسبه میکنند. ولی همچنان امکان سوختگیری و محاسبه میزان لیتراژ با کارت سوخت انجام خواهد شد.
سخنگوی صنف جایگاههای سوخت کشور ادامه داد: در واقع با اجرای آئیننامه انتقال سهمیه سوخت به کارت بانکی، کارت سوخت حذف نمیشود.
به گفته رضا نواز،ابتدا باید زیرساختها برای اجرای این آئین نامه فراهم شود و سپس به مرحله اجرای آزمایشی خواهد رسید.
فاصله میان ایده و اجرا، همراه با چالش های جدی
بر اساس این گزارش بنا بر اعلام مسئولان، هدف از این تصمیم «سادهسازی فرآیند سوختگیری»، «کاهش تخلفات» و «یکپارچهسازی دادههای مصرف» عنوان شده است؛ اما منتقدان معتقدند این تغییر، بیش از آنکه مسئلهای را حل کند، پرسشها و نگرانیهای تازهای ایجاد میکند.
بر اساس این طرح، سهمیه ماهانه بنزین به جای کارت سوخت، به کارت بانکی سرپرستان خانوار منتقل میشود و پرداخت هزینه سوخت در جایگاهها مستقیماً از همان کارت انجام خواهد شد.
مسئولان میگویند با این اقدام، هزینههای نگهداری کارت سوخت کاهش مییابد و امکان رصد دقیقتر مصرف فراهم میشود.
با این حال، تجربههای پیشین در اجرای طرحهای مشابه نشان میدهد که فاصله میان ایده و اجرا، اغلب با چالشهای جدی همراه است.
نخستین نگرانی، به زیرساختهای بانکی و ارتباطی بازمیگردد. در بسیاری از مناطق، قطعیهای مقطعی شبکه یا اختلال در سامانههای پرداخت، هنوز بهطور کامل برطرف نشده است. در چنین شرایطی، وابستهکردن سوختگیری روزمره مردم به عملکرد بیوقفه شبکه بانکی میتواند صفها را طولانیتر و نارضایتیها را تشدید کند.
مسئله دوم، عدالت اجتماعی است. هنوز مشخص نیست تکلیف افرادی که حساب بانکی فعال ندارند، کارتهایشان مسدود است یا با مشکلات هویتی مواجهاند چه خواهد شد. همچنین این پرسش مطرح است که آیا انتقال سهمیه به کارت بانکی، راه را برای کسر بدهیها یا برداشتهای ناخواسته از سهمیه سوخت باز میکند یا خیر.
از سوی دیگر، منتقدان هشدار میدهند که این طرح میتواند مقدمهای برای تغییرات بعدی در قیمتگذاری یا سهمیهبندی باشد؛ تغییری که بدون گفتوگوی شفاف با جامعه، به بیاعتمادی عمومی دامن میزند. تجربه افزایش قیمت بنزین در سالهای گذشته نشان داده است که هرگونه اصلاح در سیاست سوخت، بدون اقناع افکار عمومی، هزینههای اجتماعی بالایی دارد.
در مجموع، انتقال سهمیه بنزین به کارت بانکی اگرچه در ظاهر گامی فناورانه و همسو با دولت الکترونیک است، اما موفقیت آن منوط به شفافیت کامل، آمادهبودن زیرساختها و توجه جدی به تبعات اجتماعی است. در غیر این صورت، این طرح نیز ممکن است به فهرست تصمیمهایی اضافه شود که با نیت اصلاح آغاز شد، اما با اجرای شتابزده، به منبعی تازه برای نارضایتی عمومی تبدیل شد.