۵۰۰۰ تومان جدید؛ راه‌حل دولت یا بار تازه بر مصرف‌کننده؟
با تصمیم جدید دولت برای مدیریت مصرف و کاهش فشار بر شبکه تأمین، بنزین از نیمه آذر سه نرخی می‌شود.
به گزارش کلیک بر اساس این طرح، استفاده از کارت جایگاه برای دریافت سوخت با نرخ جدید ۵۰۰۰ تومان امکان‌پذیر است؛ اقدامی که موجی از واکنش‌ها و نگرانی‌های عمومی درباره آینده قیمت‌گذاری انرژی ایجاد کرده است.
ولت در تازه‌ترین اقدام خود برای کنترل مصرف بنزین و پاسخ به رشد فزاینده تقاضا، اعلام کرده است که سیستم عرضه سوخت از نیمه آذر ماه سه نرخی خواهد شد. طبق این سیاست، نرخ پایه همچنان همان بنزین سهمیه‌ای موجود است، نرخ دوم مربوط به بنزین آزاد ۱۲۰۰۰ تومانی است و نرخ سوم، یعنی بنزین ۵۰۰۰ تومانی، تنها از طریق کارت جایگاه ارائه می‌شود.
بر اساس اعلام منابع مطلع، هدف از این طرح ایجاد یک لایه میانی در قیمت‌گذاری است تا از فشار مصرف بر سهمیه‌های یارانه‌ای کاسته شده و همزمان وابستگی مصرف‌کنندگان به نرخ آزاد کاهش یابد. استفاده از کارت جایگاه برای دریافت بنزین ۵۰۰۰ تومانی، در واقع پاسخی به کاربرانی است که سهمیه خانوار را کافی نمی‌دانند اما توان پرداخت هزینه‌های بنزین آزاد را نیز ندارند.
با این حال، کارشناسان و کاربران واکنش‌های متفاوتی نشان داده‌اند. برخی اقتصاددانان معتقدند افزودن نرخ سوم می‌تواند سیستم قیمت‌گذاری را پیچیده‌تر و زمینه سوءاستفاده را بیشتر کند. از نگاه آنان، افزایش تعداد نرخ‌ها به جای شفافیت، احتمال ایجاد صف، نارضایتی و اختلاف در دسترسی را بالا می‌برد، به ویژه اگر زیرساخت ثبت تراکنش‌ها و مدیریت کارت‌ها به اندازه کافی آماده نباشد.
در سوی دیگر، کاربران شبکه‌های اجتماعی با نگرانی از اینکه این نرخ جدید مقدمه‌ای برای افزایش قیمت‌های بعدی باشد، نسبت به آینده یارانه انرژی ابراز تردید کرده‌اند. برخی کاربران یادآور شده‌اند که تجربه چند نرخی شدن در گذشته اغلب کوتاه‌مدت بوده و در نهایت به یکسان‌سازی با نرخ بالاتر انجام شده است.
مسئولان وزارت نفت اما تأکید دارند که این طرح صرفا اقدامی برای «مدیریت مصرف» است. آنها می‌گویند بنزین ۵۰۰۰ تومانی نه افزایش قیمت، بلکه «اختیار انتخاب» برای کاربرانی است که خواهان مصرف بیشتر هستند، بدون اینکه از سهمیه خانوار خود عبور کنند. با این حال، جزئیات کامل نحوه محاسبه سهمیه، محدودیت‌های احتمالی کارت جایگاه و ظرفیت جایگاه‌ها برای ارائه این نرخ هنوز به طور رسمی اعلام نشده است.
اجرای این طرح در شرایطی انجام می‌شود که مصرف روزانه بنزین رکوردهای تازه‌ای ثبت کرده و واردات سوخت نیز هزینه مضاعفی بر بودجه کشور تحمیل کرده است. به همین دلیل، سیاستگذاران امیدوارند سه نرخی شدن بتواند بخشی از فشار مصرف را تعدیل کند؛ هرچند روشن است که این تصمیم پیامدهای اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای به همراه خواهد داشت.