چرا عرضه مازوت کمگوگرد یک سال عقب افتاد؟
یک سال پس از اعتراض سمنها به سوزاندن مازوت آلاینده، دولت تازه امسال سوخت کمگوگرد را به نیروگاهها داده و دلیل این تأخیر همچنان نامشخص است.
در حالیکه سمنهای محیطزیستی سال گذشته با تجمعات قانونی نسبت به مصرف مازوت آلاینده در نیروگاهها هشدار داده بودند، تازه امسال اعلام شده که مازوت کمگوگرد برای نخستینبار به نیروگاهها عرضه شده است؛ اقدامی که پرسشهای جدی درباره چرایی تأخیر طولانی آن ایجاد کرده است.
فاطمه مهاجرانی با اشاره به تجمعات گسترده سمنهای اجتماعی و محیطزیستی در چند شهر کشور یادآور شده که مطالبه آنها روشن و منطقی بود؛ توقف سوزاندن مازوت سنگین و بسیار آلاینده در نیروگاهها پیش از آنکه آلودگی هوا به مرز بحران برسد.
او تأکید کرده است که این اعتراضها بهحق بوده و اکنون دولت اعلام کرده برای اولینبار مازوت کمگوگرد در اختیار نیروگاهها قرار گرفته است. با این حال پرسش اصلی همچنان پابرجاست: چرا چنین اقدامی تا امروز انجام نشده بود؟
واردات یا تولید مازوت کمگوگرد نیازمند عزم سیاستی و تخصیص بودجه
کارشناسان محیطزیست معتقدند این تأخیر یکساله نه به دلیل نبود راهحل، بلکه ناشی از ضعف در اجرای سیاستها، ناهماهنگی نهادی و فشارهای مالی بوده است.
برای سالها کمبود گاز در فصول سرد و عدم توسعه کافی زیرساختهای سوخترسانی باعث شده نیروگاهها به سوزاندن مازوت روی آورند؛ سوختی که طبق گزارشهای رسمی سهم قابلتوجهی در تشدید آلودگی هوا دارد.
در واقع تبدیل مازوت به انواع پاکتر یا عرضه سوخت کمگوگرد نیازمند برنامهریزی بلندمدت و سرمایهگذاری بوده است، اما این برنامهریزی یا انجام نشده یا با تأخیر جدی همراه بوده است.
برخی تحلیلگران نیز میگویند تصمیمگیری درباره کیفیت سوخت در کشور سالها در سایه ملاحظات اقتصادی مانده و هزینههای زیستمحیطی آن نادیده گرفته شده است.
واردات یا تولید مازوت کمگوگرد نیازمند عزم سیاستی و تخصیص بودجه مشخص است و تا زمانی که فشار افکار عمومی و سمنها بالا نرود، چنین پروژههایی معمولاً در اولویت قرار نمیگیرند.
به همین دلیل است که فعالان محیطزیست معتقدند اگر مطالبهگری اجتماعی سال گذشته نبود، عرضه سوخت پاکتر شاید باز هم به تأخیر میافتاد.
اکنون با اجرای این تصمیم، انتظار میرود دولت درباره وضعیت پایدار این روند نیز شفافسازی کند. سؤال این است که آیا عرضه مازوت کمگوگرد یک اقدام مقطعی برای عبور از بحران کنونی است یا قرار است به یک سیاست دائمی تبدیل شود؟ نیروگاهها تنها زمانی میتوانند از مازوت پاکتر استفاده کنند که این سوخت بهطور مستمر، با حجم کافی و قیمت قابلاعتماد در دسترس باشد. نبود چنین تضمینی میتواند کشور را بار دیگر به چرخه آلودگی شدید در زمستانهای آینده بازگرداند.
هرچند عرضه مازوت کمگوگرد یک گام مثبت محسوب میشود، اما تأخیر یکساله آن این پرسش جدی را پیشروی افکار عمومی قرار میدهد که چرا راهکاری از پیش شناختهشده باید پس از اعتراضات مردمی اجرا شود.
کارشناسان معتقدند تا زمانی که نگاه بلندمدت، شفافیت تصمیمگیری و پاسخگویی نهادی تقویت نشود، این نوع پیشرفتها بیشتر شبیه واکنشهای دیرهنگام خواهد بود تا سیاستگذاری پایدار برای حفاظت از سلامت شهروندان.