ماجرای سیمکارتهای سفید و رانت اینترنت بدون فیلتر
با فعال شدن قابلیت جدید پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) که محل اتصال و نوع اینترنت کاربران را نشان می‌دهد، بحث «سیمکارتهای سفید» در توییتر فارسی به اوج رسیده است.
به گزارش کلیک با فعال شدن قابلیت نمایش نوع اتصال در پلتفرم ایکس، فهرستی از کاربران فارسی زبان منتشر شده که نشان می‌دهد برخی چهره‌های سیاسی و رسانه‌ای سال‌ها با اینترنت بدون فیلتر و دسترسی ویژه فعالیت می‌کردند؛ موضوعی که موجی از خشم و تمسخر را در شبکه‌های اجتماعی برانگیخته و بحث عدالت دیجیتال را دوباره در صدر توجه قرار داده است.
فعال شدن ویژگی جدید پلتفرم ایکس، که محل اتصال و نوع اینترنت کاربران را نشان می‌دهد، فضای توییتر فارسی را وارد مرحله‌ای تازه از بحث و افشاگری کرده است. در میان داده‌های منتشرشده، مشخص شد برخی حساب‌هایی که برای سال‌ها خود را همانند کاربران عادی داخل ایران معرفی کرده بودند، در واقع از اینترنت بدون فیلتر استفاده می‌کردند؛ سرویسی که تنها در اختیار نهادهای خاص قرار دارد و از آن با عنوان «اینترنت سفید» یا «سیمکارت سفید» یاد می‌شود.
این کشف، شوکی گسترده در فضای مجازی ایجاد کرد. کاربران با انتشار اسکرین‌شات‌ها نشان دادند که چندین چهره شناخته شده سیاسی، رسانه‌ای و فعالان وابسته، با اینترنت بدون فیلتر در ایکس حضور داشته‌اند؛ در حالی که همزمان خطاب به مردم از لزوم فیلترینگ، محدودسازی یا «استفاده مدیریت شده» از شبکه‌های اجتماعی سخن گفته‌اند. همین تناقض، موجی از واکنش‌های تند، طنز و نقد را به همراه داشت.
یغما فشخامی، روزنامه‌نگار، در واکنشی صریح نوشت: «رسایی با سیمکارت سفید در توییتر برای مردم نسخه فیلترینگ تجویز می‌کنند!» این جمله به سرعت تبدیل به یکی از نقل‌قول‌های پرتکرار ساعات اخیر شد و فضای انتقادی موجود را تشدید کرد. برخی کاربران نیز این وضعیت را به «روز قیامت» تشبیه کردند؛ روزی که اختلاف میان رفتار واقعی مسئولان و توصیه‌های رسمی آنان آشکار شده است.
اما این موج تنها به افشاگری محدود نمانده و وارد بحث‌های کلان‌تر مدیریت اینترنت شده است. پرسش اصلی کاربران این است که چگونه در ساختار رسمی اینترنت کشور، امکان تخصیص «دسترسی ممتاز» برای برخی افراد وجود دارد؛ در حالی که کاربران عادی برای استفاده از خدمات پایه، ناچار به عبور از فیلترینگ و استفاده از ابزارهای واسط هستند. این تضاد، بحث عدالت دیجیتال را دوباره به عنوان یکی از مسائل بنیادین حکمرانی فضای مجازی مطرح کرده است.
کارشناسان حوزه ارتباطات نیز هشدار می‌دهند که دوگانگی در الگوی دسترسی، نه تنها اعتماد عمومی به سیاست‌های اینترنتی را کاهش می‌دهد، بلکه تصویر کلی کشور را در فضای مجازی جهانی مخدوش می‌کند. وجود «اینترنت سفید» به عنوان امتیازی پنهان، به گفته آنان، یکی از نمودهای نابرابری دیجیتال است که می‌تواند به شکاف بیشتر میان دولت و کاربران منجر شود.
در حالی که موج واکنش‌ها همچنان ادامه دارد، هیچ نهاد رسمی توضیح شفافی درباره نحوه تخصیص این سیمکارت‌ها و تعداد واقعی کاربران آن ارائه نکرده است.
به نظر می‌رسد حاشیه‌های مربوط به اینترنت سفید، به جای یک بحث کوتاه مدت، به موضوعی پایدار در گفت‌وگوهای عمومی تبدیل خواهد شد؛ موضوعی که پرسش‌های مهمی درباره شفافیت، اعتماد و حکمرانی دیجیتال در ایران پیش روی افکار عمومی قرار داده است.