چرا ویندوز ۱۰ به‌صورت حق‌اشتراکی عرضه نمی‌شود؟

<p>یکی از سؤالاتی که من به‌دفعات درباره ویندوز ۱۰ می‌شنوم، این است که وقتی سرویس ارتقاء رایگان به اتمام می‌رسد، چه پیش می‌آید؟ آیا مایکروسافت شروع به شارژ هزینه اشتراک می‌کند؟ کلیک- پس از یک نگاه دقیق به امور مالی این کمپانی، بنده متقاعد شدم که پاسخ این سؤال قطعاً خیر است. ما سال‌ها این نصیحت را مکرراً به روسای خود گوشزد کرده‌ایم که: اگر یک معامله بیش‌ازحد خوب به نظر می‌رسد، احتمالاً همین‌قدر خوب است! این نکته راهبردی معمولاً درست از آب در می‌آید که می‌گوید: به حرف آن دسته از آدم‌های شکاک و بدبین که عقیده دارند پیشنهاد ویندوز ۱۰ رایگان مایکروسافت یک تله است، گوش ندهم. در اینجا با نمایش گزیده‌ای واقعی از نظرات درباره یکی از مطالب اخیر، نشان می‌دهیم که استدلال‌ها به چه صورت است: ((ویندوز به عنوان یک خدمت برای من به این معناست که آنها یک حق اشتراک یا چیزی شبیه به آن را برای شما ایجاد می‌کنند تا بر روی کامپیوتر خود استفاده کنید. در واقع مایکروسافت قابلیت‌هایی بسیار اولیه را رایگان ارائه می‌دهد؛ اما اگر بعدازآن بخواهید هر کاری انجام بدهید باید پول بپردازید. برنامه اصلی که مایکروسافت تلاش می‌کند آن را انجام بدهد این است.)) اگر شما باور داشته باشید که مایکروسافت بعضی امتیازات (مانند یک ارتقاء کلی) را می‌دهد که می‌تواند برای آن منجر به درآمدزایی شود، نظر بالا منطقی به نظر می‌رسد. اما این بحث یک ایراد دارد. ارتقاءدادن‌های ویندوز هیچ‌گاه یک منبع درآمد عمده برای مایکروسافت نبوده است و تغییر نرم‌افزاری این کمپانی به سمت فضای ابری، این حقیقت را بیشتر آشکار کرده است. من درباره این پدیده در مقاله " تغییر نرم‌افزاری مایکروسافت از حالت سنتی به فضای ابری، یک پیشرفت سریع است"، مطلب نوشته‌ام. این یک نسخه به‌روز از آن مقاله است که امور مالیاتی شرکت مایکروسافت در سال ۲۰۱۵ را که یک ماه قبل از شروع پیشنهاد ارتقاء رایگان ویندوز ۱۰ این شرکت پایان یافت، به‌طور کامل پوشش می‌دهد.</p> <p>آن قسمت نقره‌ای کوچک را در بالای کوچک‌ترین نوار مشاهده کرده‌اید؟ آن نشان‌دهنده میزان درآمد شرکت مایکروسافت از مجوزهای فروش و ارتقاء است. مایکروسافت درآمدی بالغ بر ۹۳٫۶ هزار میلیون دلار در سال مالی ۲۰۱۵ به‌دست آورده است. نزدیک به نیمی از کل این مبلغ از شرکت‌های بزرگی به دست می‌آید که هزینه‌هایی بابت دریافت مجوز تجاری تولیدات خدماتی، مایکروسافت آفیس و ارتقاءدادن‌های ویرایش Windows Enterprise، پرداخت می‌کنند. مقادیر عمده دیگر از خدمات فضای ابری (مانند آفیس ۳۶۵، آسمان لاجوردی (Azure)) و سخت‌افزار (در درجه اول تبلت‌های سرفیس و گوشی‌ها)، به دست آمده است. بر خلاف آن‌چه که ممکن است شنیده باشید، قرار نیست مایکروسافت ویندوز ۱۰ را به‌رایگان عرضه کند. در شش‌ماهه‌ای که در ۳۱ دسامبر سال ۲۰۱۵ پایان یافت، شرکت OEM (شرکت ساخت نمونه مشابه اصل)، بیش از ۶٫۲ هزار میلیون دلار برای نسب این ویندوز روی کامپیوترهای شخصی جدید به مایکروسافت پرداخت کرد که با این مبلغ ده‌ها میلیون مجوز برای دارندگان کامپیوترهای شخصی جدید صادر شد تا بتوانند ویندوز ۱۰ را نصب و استفاده کنند. ضمناً در سال گذشته که ما حساب‌وکتاب مالی آن را داریم، مجوزهای ویندوز که توسط شبکه‌های خرده‌فروشی، به فروش رسید و شامل ارتقاءدادن‌ها و ویرایش‌های آکادمیک و دانشگاهی است، ۰٫۸ درصد کل درآمد سال شرکت مایکروسافت را تشکیل می‌دهد. این یعنی قطره‌ای از دریا! این مسئله چندین سال است که محقق می‌شود. تجربه نشان داده که کسانی که بیشتر تمایل به ارتقاءدادن دارند، بیشتر در همان ماه‌های اول انتشار ویندوز جدید این کار را می‌کنند. برای همین شرکت مایکروسافت برای کسانی که زودتر اقدام به این کار می‌کنند تخفیف شیب‌دار در نظر می‌گیرد و بعد با گذشت زمان این قیمت‌ها کاهش می‌یابد. این جدول قیمت‌های ارتقاء که در روز راه‌اندازی برای ۴ نسخه اصلی ویندوز ارائه شد را نشان می‌دهد. قیمت اولیه ارتقاء ویندوزها از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۵ هزینه ارتقاء نسخه‌های خانگی و تجاری ویندوز ویستا در روز راه‌اندازی به‌ترتیب معادل ۱۵۹ و ۲۵۹ دلار بود! قیمت‌های اولیه ارتقاءدادن برای جانشین ویستا، ویندوز ۷ که به "معامله پرسروصدا" معروف شد، برای نسخه‌های خانگی و حرفه‌ای به‌ترتیب برابر ۵۰ و ۱۰۰ دلار بود. برای نسخه حرفه‌ای ویندوز ۸، قیمت اولیه ارتقاءدادن ۴۰ دلار و برای ویندوز ۸٫۱ رایگان بوده است؛ و هم‌اکنون ارتقاء ویندوز ۱۰ برای تعداد کثیری از افراد، شاید در حدود صدها میلیون نفر، رایگان است. همچنین، مایکروسافت در این حرکت تنها نیست. کمپانی اپل برای ارتقاء OS X تایگر (۲۰۰۵) و لئوپارد (۲۰۰۷)، مبلغ ۱۲۹ دلار را در نظر گرفت. این کمپانی در سال ۲۰۰۹ با کاهش هزینه ارتقاء اسنو لئوپارد به ۲۹ دلار در هر دستگاه، برای بسیاری از دارندگان سیستم‌عامل مک، تیتر اصلی خبرها شد. در شروع سال ۲۰۱۳ ارتقاء OS X توسط ماوریکس رایگان شد. من تابه‌حال ندیده‌ام که کسی از اینکه اپل برای مشتریان خود دام پهن کرده و شروع به شارژ هزینه اشتراک می‌کند، شکایت کند. نکته اینجاست که قرار نیست که مایکروسافت میزان قابل‌توجهی از درآمد خود را از دست بدهد. برای مصرف‌کنندگان و دادوستدهای کوچک، ارتقاء ویژگی نوع دیگری از رده‌بندی به‌روزرسانی‌ها است که همانند بقیه به‌روزرسانی‌ها در چند دهه اخیر رایگان بوده است. کسب‌و‌کارهایی که به ویژگی‌های سطح بالا همانند رمزگذاری بیت‌لاکر درایو، توانایی اتصال یک کامپیوتر به دنیای ویندوز و ظرفیت‌های مجازی‌سازی Hyper-V، نیاز دارند، مبلغی اضافه‌تر در حدود ۵۰ دلار برای مجوز حرفه‌ای ویندوز معمولاً با یک کامپیوتر شخصی جدید، می‌پردازند. البته این به‌صورت پرداخت یکجاست نه به صورت حق اشتراک. از سوی دیگر، مایکروسافت نسخه پرحجم و نصب‌شدنی کسب‌وکار خود را با تبدیل آن به نسخه‌ای معمولی، ساده‌سازی کرده است. داشتن نسخه‌های کمتر برای پشتیبانی به معنای هزینه‌های کمتر برای مهندسی، تست و نهایتاً نظریه‌پردازی است که اساساً امن‌تر و قابل‌اطمینان‌تر است. در ضمن، شرکت‌های بزرگ از جمله شرکت‌های صنفی و سازمان‌های دولتی، به لطف برنامه دفتر صدور مجوز با نام "تضمین نرم‌افزاری"، سال‌های زیادی برای ویندوز حق اشتراک پرداخت می‌کرده‌اند. این حق اشتراک سالیانه به این شرکت‌ها و سازمان‌ها، گروهی از ویژگی‌های شرکتی و حقوق استفاده از امکاناتی را می‌دهد که شرکت‌های کوچک و مشتریان حقیقی (نه حقوقی) به آن‌ها نیازی ندارند و مطمئناً حاضر به پرداخت برای آن نیستند. من دقیقاً نمی‌دانم که حق اشتراک ویندوز ۱۰ برای شرکت‌های کوچک و مشتریان حقیقی چگونه است و یا مایکروسافت این هزینه بیشتر را برای چه ویژگی‌هایی در سیستم‌عامل اخذ می‌کند. من این سؤال را از کسانی که عقیده دارند مایکروسافت این طرح خبیثانه را برای تلکه کردن مشتریانش از طریق حق اشتراک اجرا می‌کند، پرسیده‌ام و هنوز مشتاق شنیدن پاسخی با معنی و متقاعدکننده هستم. البته مایکروسافت یک محصول با حق اشتراک ارائه کرده که بسیار موفق بوده است. این کمپانی تلاش کرده تا مشتریان حقیقی و حقوقی خود را از مجوزهای سنتی آفیس به سمت آفیس ۳۶۵ هدایت کند که با هزینه ۹۹ دلار در سال، فروش بسیار سودآوری خواهد بود. همچنین خدمات تجاری گوناگونی وجود دارد که مایکروسافت به‌صورت حق اشتراک می‌فروشد. برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: CRM مربوط به مکانیک، Intune برای مدیریت و OneDrive (اگرچه با آفیس ۳۶۵ همراه شد تا نیازی به عرضه مستقل آن نباشد) و البته Azure که از ترکیبی از حق اشتراک و هزینه مصرف به روش خودش استفاده می‌کند. تمامی آن سرویس‌ها و خدمات به‌طور چشمگیری با ویندوز فرق می‌کند. اپلیکیشن‌های آفیس برای نصب بر روی دستگاه‌های متعدد طراحی شده‌اند تا شما بتوانید با کامپیوتر رومیزی، لپ‌تاپ یا تبلت خود درآمدزا باشید. اغلب این خدمات مدیریتی در یک مرورگر اجرا می‌شوند. از سوی دیگر یک سیستم‌عامل همانند ویندوز، برای تقویت یک دستگاه ساده طراحی شده است. فرصت طلائی دیگر مایکروسافت در بازار مصرف، تولید بازی است. این کمپانی در شش‌ماهه‌ای که در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۵ پایان یافت، بیش از ۵٫۵ هزار میلیون دلار در این بخش به‌دست آورد که تقریباً معادل مبلغی بود که از فروش ویندوز به OEM ها کسب کرد. فروش سخت‌افزار XBOX کاهش پیدا کرد؛ اما درآمد حاصل از بازی‌های XBOX به میزان ۲۱ درصد و درآمد بازی‌های ویدئویی به میزان چشمگیرتری یعنی ۵۲ درصد افزایش یافت. البته به لطف فروش Minecraft و راه‌اندازی Halo5. این فروش‌ها، وقتی‌که دستگاه‌های اساسی، سیستم‌عامل‌های به‌روز را استفاده می‌کنند، بیشتر می‌شود. این دلیل دیگری برای این است که مایکروسافت از دست‌کاری و تغییر روش سنتی صدور مجوز خودداری کند. درست است که روش تجاری اول ابری، فرصت‌های زیادی برای آن‌ها برای فروش نرم‌افزارها به صورت حق‌اشتراکی فراهم می‌کند؛ اما ویندوز ۱۰ در لیست این نرم‌افزارها نخواهد بود.</p>