آب‌نمای مدور تئاتر شهر؛ نماد هویتی، قربانی تغییر
چند روز اخیر، با انتشار تصاویری از محوطه تئاتر شهر تهران، بحث تخریب «آب‌نمای مدور» مقابل این مجموعه – که برای سال‌ها یکی از نمادهای بصری و فرهنگی محوطه بوده – دوباره داغ شده است.
به گزارش کلیک تصاویری که نشان می‌دهد بخش‌هایی از محوطه، شامل سکوها و جداره‌های اطراف آب‌نما، در حال خاک‌برداری یا بازطراحی است و همین موضوع موجی از نگرانی درباره سرنوشت این عنصر مهم هویتی را به‌وجود آورده است.
نماد معماری یا یک سازه معمولی؟
آب‌نمای مدور سال‌هاست بخشی از هویت بصری تئاتر شهر محسوب می‌شود. طراحی دایره‌ای آن هماهنگ با معماری بناست و حضورش در محوطه، نقش مهمی در شکل‌گیری «صحنه دوم» تئاتر شهر داشته؛ جایی که مردم، هنرمندان و گروه‌های نمایشی به‌طور غیررسمی گردهم می‌آمدند و فضا به بخشی از تجربه فرهنگی شهر تبدیل می‌شد. به همین دلیل، هرگونه تغییر در این آب‌نما صرفاً یک اقدام عمرانی ساده نیست بلکه مستقیماً به مسئله هویت شهری و میراث فرهنگی گره می‌خورد.
واکنش‌ها؛ از نگرانی عمومی تا تأکید بر بهسازی
هم‌زمان با انتشار عکس‌ها، برخی کاربران و فعالان هنری نسبت به «حذف» آب‌نما یا «تغییر اساسی» آن ابراز نگرانی کردند. در مقابل، مدیران شهری و مسئولان تئاتر شهر توضیح داده‌اند که آب‌نمای اصلی سالم است و عملیات اخیر برای بهسازی محوطه و حذف بخش‌های فرسوده انجام می‌شود. با این حال، نبود یک روایت شفاف و اعلام عمومی درباره جزئیات پروژه باعث شده است این تفسیرها در فضای عمومی کاملاً پذیرفته نشود و ابهام همچنان ادامه پیدا کند.
مسئله اصلی؛ شکاف میان مدیریت شهری و حساسیت‌های فرهنگی
آنچه این اتفاق را حساس کرده، تقاطع دو موضوع مهم است: اول، مسئله «هویت‌زدایی» از فضاهای شاخص فرهنگی تهران که بارها مورد انتقاد قرار گرفته و دوم، نبود رویه شفاف برای نحوه تغییر در بناها و محوطه‌های دارای ارزش فرهنگی. حتی اگر بخش‌هایی از محوطه نیازمند مرمت بوده باشد، نبود گفت‌وگوی پیشینی با هنرمندان، معماران و جامعه محلی، تصمیم‌ها را در معرض سوءتفاهم قرار داده است. به‌ویژه اینکه تئاتر شهر بارها محل مناقشه میان طراحان شهری و دغدغه‌مندان فرهنگ بوده است.
آینده محوطه؛ آزمونی برای اعتماد عمومی
اکنون مهم‌ترین پرسش این است که بازطراحی محوطه چه شکلی خواهد گرفت و آیا هویت اصلی آن حفظ می‌شود یا خیر. انتشار طرح نهایی، ارائه توضیحات دقیق و مشارکت‌دادن متخصصان می‌تواند شفافیت لازم را ایجاد کند و نگرانی‌ها را کاهش دهد. تئاتر شهر تنها یک ساختمان نیست؛ بخشی از حافظه جمعی پایتخت است و هر تغییری در آن بدون همراهی افکار عمومی با واکنش روبه‌رو خواهد شد. سرنوشت آب‌نمای مدور، آزمونی مهم برای مدیریت شهری تهران است تا مشخص شود چه نسبتی میان «بهسازی» و «حفاظت از هویت» برقرار می‌شود.