بازی بزرگ ماسک در بازار مخابرات؛ اتصال مستقیم ماهواره به موبایل

آیلین سیروس: هدف این سرمایه‌گذاری، تقویت خدمات ماهواره‌ای Starlink است به طوری که بتواند خدمات موبایل و ارتباطات سلولی را، بدون نیاز به زیرساخت زمینی مثل دکل‌های موبایل یا سیم‌کشی گسترده ، مستقیماً به تلفن‌های همراه ارائه دهد.

بر اساس این گزارش دلایل و اهداف استراتژیک ماسک از این قرارداد شامل موارد زیر است: 

۱. گسترش پوشش ارتباطی به مناطق دورافتاده و فاقد زیرساخت موبایل
مناطق کوهستانی، صحراها، جزایر و سایر نقاطی که دسترسی به دکل موبایل و اینترنت ثابت دشوار است، بازار بالقوه بزرگی هستند. این سرمایه‌گذاری اجازه می‌دهد Starlink بتواند به آن‌ها خدمات ارتباطی کامل (صدا، دیتا، تماس تصویری، استریم) بدهد. 

۲. رقابت و تغییر مدل بازار موبایل / اپراتورهای مخابراتی زمینی
با گرفتن طیف فرکانسی لازم، Starlink می‌تواند به‌نوعی جایگزینی برای اپراتورهای موبایل زمینی باشد یا حداقل رقیبی باشد که باعث کاهش انحصار، فشار بر قیمت‌ها و ارتقاء استاندارد خدمات می‌شود. اپراتورهایی که فقط به زیرساخت زمینی وابسته‌اند در مقابل این مدل جدید تحت فشار قرار خواهند گرفت. 

3. پیش‌بینی رشد بازار جهانی ارتباطات ماهواره‌ای و سهم فناوری فضایی در آینده
   ایلان ماسک همیشه روی پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری کرده که آینده‌نگر باشند. تقاضا برای اینترنت جهانی، اینترنت ماهواره‌ای، اینترنت اشیاء (IoT) و شبکه‌های نسل آینده (5G و پس از آن) در حال افزایش است. این سرمایه‌گذاری به Starlink امکان می‌دهد در موقعیت مرکزی این بازارها قرار گیرد. 

4. مدل کسب‌وکار جدید و جریان درآمدی متفاوت
   با ارائه خدمات موبایل مستقیم به تلفن همراه، Starlink می‌تواند درآمد جدیدی ایجاد کند: نه فقط اشتراک اینترنت ماهواره‌ای بلکه خدماتی مثل تماس صوتی، پیامک، پوشش طیف‌های وسیع موبایل، قرارداد با اپراتورهای تلفن همراه و شاید به مرور دسترسی به خدمات پریمیوم. این تنوع درآمد، ریسک را کم می‌کند. 

5. مزیتهای فنی و مقیاس‌پذیری هزینه‌ای

   • پرتاب ماهواره‌ها و استفاده از شبکه ماهواره‌ای امکان پوشش سریع تر منطقه‌های وسیع نسبت به زیرساخت زمینی دارد.

   • هزینه نسبتاً کمتر در مقایسه با نصب و نگهداری دکل‌ها، فیبر، کابل کشی و برق‌رسانی به مناطق دورافتاده ممکن است در بلندمدت مقرون به صرفه‌تر باشد.

   • همچنین، ترکیب طیف فرکانسی مناسب و تراکم ماهواره‌ها می‌تواند کیفیت و تأخیر (latency) را کاهش دهد تا خدمات نزدیک‌تر به استاندارد شبکه موبایل ارائه شود. 

 

چالش‌ها و ریسک‌ها

 

این طرح مانند پروژه های مشابه آن دارای نقاط ضعف و قوتی است. از جمله نقاط پر چالش این طرح:

 مقررات و مجوزها: استفاده از طیف فرکانسی همیشه نیاز به تأیید قوانین ملی و بین‌المللی دارد. ممکن است مشکلات قانونی یا رقابتی وجود داشته باشد.

هزینه‌های عملیاتی و فنی: ساخت و راه‌اندازی ماهواره‌ها، پرتاب، مدار، نگهداری، ساخت ترمینال‌های کاربر نهایی، همگی هزینه‌بر هستند. تا زمانی که تعداد کاربران و درآمد کافی نباشد، سودآوری ممکن است به تأخیر بیافتد.

رقابت با اپراتورهای موجود و زیرساخت‌های زمینی: اپراتورهای موبایلی و شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت ممکن است مقاومت کنند، یا تعرفه‌ها را کاهش دهند، یا سرویس‌های جایگزین ارائه دهند.

چالش‌های سخت‌افزاری در تلفن همراه: گوشی‌های فعلی ممکن است نیاز به تغییراتی در چیپ‌ست‌ها داشته باشند تا بتوانند مستقیم به ماهواره متصل شوند. بدون این تغییرات، امکان اتصال مستقیم ممکن است محدود باشد. 

تاخیر در تأخیر شبکه (latency) و کیفیت خدمات در مقایسه با فیبر و شبکه‌های زمینی، به ویژه برای کاربردهای حساس به تأخیر مثل بازی، واقعیت مجازی و تماس تصویری با کیفیت بالا.

 

پیامدها و تأثیرات زیربنایی

این در حالی است که نقاط مثبت این پروژه شامل: 

کاهش شکاف دیجیتال: مناطقی که تاکنون از اینترنت مناسب محروم بوده‌اند می‌توانند وارد عصر ارتباطات بهتر شوند.

تحول مدل کسب‌وکار مخابراتی: اپراتورهای سنتی موبایل ممکن است مجبور شوند مدلشان را بازنگری کنند، یا با Starlink همکاری کنند، یا روی خدمات با کیفیت و سرعت بالاتر تمرکز کنند.

افزایش نوآوری فناوری: شرکت‌ها و استارت‌آپ‌ها در حوزه سخت‌افزار ماهواره‌ای، چیپ‌های موبایل، آنتن‌های هوایی و نرم‌افزارهای مدیریت شبکه ورود خواهند کرد.

پیچیدگی‌های بین‌المللی: چون طیف فرکانسی و مقررات رادیویی خیلی وابسته به مرزها است، این پروژه ممکن است موضوع مذاکرات بین‌المللی در خصوص استفاده از فرکانس‌ها، تداخل امواج، حقوق بین کشورها باشد.

 

اما سرمایه‌گذاری ۱۷ میلیارد دلاری ایلان ماسک در مجوزهای طیف فرکانسی و تلاش برای تبدیل Starlink به یک شبکه موبایل ماهواره‌ای مستقیم، چیزی فراتر از فقط گسترش سرویس اینترنت است. این حرکت:

• یک بازی استراتژیک است برای پیشتازی در بازار ارتباطات آینده؛

• هدف آن فراهم آوردن پوشش جهانی و کاهش وابستگی به زیرساخت‌های زمینی است؛

• ریسک‌های فنی، اقتصادی و مقرراتی جدی وجود دارد، اما مزایای بالقوه بلندمدت به‌خصوص در بازارهای دورافتاده و در کشورهای در حال توسعه قابل توجه است.