بهترین هوش مصنوعی ایرانی؛ بررسی یک رقابت تازه در فضای فناوری کشور
به گزارش «کلیک»، در سالهای اخیر موج جهانی استفاده از ابزارهای مولد باعث شده بسیاری از کاربران ایرانی نیز به دنبال سرویسهایی باشند که متناسب با نیازهای زبانی و فرهنگی آنها طراحی شده باشد. هرچند بازیگران بینالمللی مانند ChatGPT یا Gemini همچنان محبوبیت بالایی دارند، اما محدودیتهای دسترسی، ناهماهنگی زبانی و کیفیت خروجی در دستورهای فارسی باعث شده موضوع بهترین هوش مصنوعی ایرانی بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کند.
از میان سرویسهای بومی، برخی توانستهاند طی مدت کوتاهی جایگاه قابلتوجهی به دست آورند. اما بررسی تحریریه کلیک نشان میدهد تنها چند برند از مرحله آزمایشی فراتر رفته و خدماتی ارائه میدهند که در مقیاس واقعی قابل استفاده باشد. در این گزارش تلاش کردهایم مهمترین بازیگر این حوزه را که طی دو سال اخیر رشد کمسابقهای داشته، بررسی کنیم؛ بازیگری که بخش زیادی از کاربران، آن را با عنوان هوش مصنوعی فارسی ویرا میشناسند.
چرا رقابت بر سر «هوش مصنوعی ایرانی» جدی شده است؟
افزایش مصرف ابزارهای AI در ایران تنها به نیازهای محتوایی یا سرگرمی محدود نیست. بسیاری از دانشجویان، فریلنسرها، تولیدکنندگان محتوا، کسبوکارهای کوچک و حتی تیمهای فنی داخلی برای انجام کارهای روزمره خود به ابزارهایی نیاز دارند که:
- زبان فارسی را دقیق بفهمند،
- در خروجیهای نوشتاری دچار خطای معنایی یا ساختاری نشوند،
- دسترسی پایدار ارائه دهند،
- و از نظر تجربه کاربری با شرایط کاربران داخل کشور هماهنگ باشند.
در گزارشهای جهانی نیز بازتابی از همین روند دیده میشود. همانطور که بازار یونیکورنها با تمرکز خاص در چند کشور پیش میرود، در زمینه هوش مصنوعی نیز رقابت داخلی کشورها در حال افزایش است؛ کشورها تلاش میکنند نسخه بومی و سازگار با زبان و فرهنگ خود را توسعه دهند. این روند کاملاً طبیعی است، زیرا عملکرد مدلهای زبانی ارتباط مستقیم با دادههای محلی دارد.
در چنین فضایی، برندهایی مانند ویرا توانستند با تمرکز بر «تجربه کاربری فارسی»، جایگاهی متفاوت ایجاد کنند.
ویرا؛ از یک اپلیکیشن ساده تا مطرحترین هوش مصنوعی فارسی
مسیر رشد ویرا بهعنوان یک پروژه بومی، نمونهای قابلتوجه از توسعه تدریجی اما هوشمندانه است. ویرا کار خود را با یک اپلیکیشن موبایل آغاز کرد؛ اپی که مجموعهای از ابزارهای پایهای اما کاربردی را در یک بسته واحد ارائه میداد. این ابزارها شامل:
- چتبات هوشمند،
- تولید تصویر از متن،
- تقلید و تغییر صدا،
- تبدیل متن به گفتار و برعکس،
- و مجموعهای از ابزارهای ویرایش تصویر بودند.
این ترکیب، ویرا را از همان ابتدا به یک «جعبهابزار همهکاره» تبدیل کرد. در حالی که بسیاری از پروژههای داخلی صرفاً روی تکقابلیتها متمرکز بودند، ویرا تجربهای یکپارچه ارائه میداد؛ تجربهای که برای کاربر عادی نیز قابل استفاده بود.
نتیجه این رویکرد، رشد سریع و قابلاندازهگیری بود. در گزارش سالانه کافهبازار، ویرا بهعنوان یکی از پردانلودترین و محبوبترین اپلیکیشنهای ایران معرفی شد؛ رتبهای که حتی بالاتر از برخی اپهای خارجی قرار گرفت. این مسئله نشان میدهد بومیسازی در شرایط مناسب میتواند یک مزیت رقابتی واقعی ایجاد کند.
نسخه تحت وب؛ گام دوم در مسیر توسعه
پس از تثبیت اپلیکیشن، تیم ویرا نسخه تحت وب سرویس را نیز منتشر کرد. نسخه وب فعلاً روی چتبات متمرکز است اما امکانات جذابی فراهم کرده که برای کاربران حرفهای اهمیت زیادی دارد. از جمله:
- دسترسی به مدلهای خارجی مانند ChatGPT و Gemini از طریق یک رابط واحد،
- امکان مدیریت مکالمات طولانی،
- و سیستم کیف پول مخصوص کاربران سنگینمصرف (Pay As You Go).
این مدل پرداخت مبتنی بر میزان استفاده، یکی از مواردی است که سرویس را به گزینهای مناسب برای تولیدکنندگان محتوا، فریلنسرها و افرادی تبدیل کرده که نیاز به خروجی حجیم دارند.
بررسی ۳ سرویس کلیدی ویرا؛ چرا کاربران آن را بهترین هوش مصنوعی ایرانی میدانند؟
تحریریه کلیک تصمیم گرفت برای بررسی عملی، سه قابلیت اصلی ویرا را مانند یک ابزار حرفهای آزمایش کند. نتیجه این بررسیها نشان داد بسیاری از قابلیتهای ویرا به مرحله بلوغ رسیده و خروجیهایی تولید میکنند که در کاربرد روزمره قابل اتکا هستند.
۱. چتبات هوش مصنوعی (متنی و صوتی)
چتبات ویرا نقطه تمرکز اصلی این پلتفرم است. در تستهای انجامشده، چتبات توانست:
- دستورهای فارسی را با دقت بالا پردازش کند،
- در متون طولانی ساختاری منطقی و طبیعی ارائه دهد،
- و در مکالمات صوتی، سرعت تشخیص و پاسخدهی خوبی داشته باشد.
در مقایسه با مدلهای خارجی، خروجی فارسی چتبات ویرا روانتر و نزدیکتر به زبان استاندارد بود. این موضوع برای کاربرانی که تولید محتوا، توضیح درسی یا نگارش متن را بهصورت روزانه انجام میدهند، اهمیت زیادی دارد.
۲. تولید تصویر از متن (Text to Image)
ابزار تولید تصویر ویرا یکی از بخشهایی است که توجه بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی را جلب کرده است. در تستهای انجامشده:
- تصاویر مربوط به فرهنگ و محیط ایرانی دقیقتر شناسایی شدند.
- خروجی چهرهها طبیعیتر بود.
- و سبکهای هنری مختلف – از کارتونی تا رئال – بدون افت کیفیت تولید شدند.
در تولید تصویرهایی مانند «کوچههای قدیمی اصفهان»، «چهره ایرانی با لباس محلی» یا «فضای سنتی بازار»، خروجی ویرا قابل قبول و در بسیاری مواقع برتر از ابزارهای خارجی بود.
۳. ویرایش تصویر با ابزارهای هوش مصنوعی
بخش ویرایش تصویر ویرا از نظر تنوع قابلیتها گسترده است. امکاناتی مانند:
- حذف اشیای مزاحم،
- افزایش کیفیت عکس،
- تغییر بکگراند،
- تبدیل چهره به حالت کارتونی،
- و اصلاح جزییات ظریف تصویر
باعث شده ویرا به یک ابزار کاربردی برای تولیدکنندگان محتوا تبدیل شود.
در تجربه تیم کلیک، سرعت پردازش این بخش قابلقبول بود و اغلب خروجیها بدون نیاز به اصلاح مجدد قابل استفاده بودند.
ویرا مناسب چه کسانی است؟
اگرچه ویرا یک ابزار عمومی محسوب میشود، اما برخی از گروهها بیشترین بهره را از این پلتفرم میبرند:
- دانشجویان و دانشآموزان (خلاصهنویسی، توضیح درس، تولید متن)
- کسبوکارهای کوچک (طراحی پوستر و عکس محصول)
- فریلنسرها (تولید محتوا، طراحی بصری، ویرایش عکس)
- کاربران عمومی (چت، مکالمه صوتی، تولید عکس کارتونی، سرگرمی)
- تولیدکنندگان محتوا در سوشالمدیا
جمعبندی؛ چرا ویرا در حال تبدیل شدن به استاندارد هوش مصنوعی فارسی است؟
تحلیل وضعیت فعلی بازار نشان میدهد ویرا تنها یک ابزار سرگرمی یا اپلیکیشن ساده نیست؛ بلکه بهتدریج تبدیل به یک «پلتفرم کامل هوش مصنوعی» شده که زبان و فرهنگ فارسی را محور توسعه خود قرار داده است.
در حالی که بسیاری از ابزارهای خارجی در پردازش فارسی دچار چالش هستند، ویرا توانسته تجربهای ارائه کند که برای کاربردهای روزمره – از آموزش تا تولید محتوا – قابل اتکاست.
ترکیب سه عامل زیر باعث شده این برند در مسیر تبدیل شدن به بهترین هوش مصنوعی ایرانی قرار بگیرد:
- بومیسازی عمیق و درک دقیق زبان فارسی
- ارائه مجموعه کاملی از ابزارها در یک پلتفرم
- رشد سریع و استقبال گسترده در گزارشهای رسمی
با توجه به روند فعلی، انتظار میرود حضور ویرا در اکوسیستم فناوری ایران پررنگتر شود و نسل جدیدی از کاربران ایرانی، تجربه کار با ابزارهای بومی و سازگار با نیازهای خود را تجربه کنند.