مفهوم دیجیتال مارکتینگ و انواع بازاریابی آنلاین

 

دیجیتال مارکتینگ (Digital marketing) یعنی استفاده هوشمندانه از بسترهای دیجیتالی برای بازاریابی محصولات و خدمات که سود سرشاری نصیب بیزنس‌های بزرگ و کوچک کرده است. کسب‌وکارها مثل یک کشتی در اقیانوس مواج و حادثه‌خیزِ دنیای دیجیتال هستند. کشتی برای مسیریابی در این اقیانوس وسیع به سیستم ناوبری نیاز دارد. یک کسب‌وکار هم بدون داشتن نقشه‌ای برای ایجاد ارتباط با مشتریان در امواج رقابت غرق خواهد شد.

دیجیتال مارکتینگ، بیزینس را به ساحل امنِ رشد و سود مالی می‌رساند و سبب تعامل بهینه با مخاطبان می‌شود. به گزارش eTradeforall:

بیش از ۶۵ درصد جمعیت جهان به اینترنت متصل‌اند.

موفق‌ترین کمپانی‌های بزرگ و حتی فروشندگان مستقل، راهی برای اتصال به این جمعیت عظیم پیدا کرده‌اند. پس چرا شما نتوانید؟ در این مقاله یک راهنمای جامع برای بازاریابی دیجیتالی تهیه کرده‌ایم.

دیجیتال مارکتینگ چیست؟ تعریف بازاریابی در دنیای دیجیتالی

دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی دیجیتال، به فعالیت‌هایی گفته می‌شود که به‌منظور فروش یا ترویج برند از طریق کانال‌های دیجیتال مانند حضور آنلاین و یا موبایل مارکتینگ صورت می‌گیرد. برندینگ، سئو و بازاریابی محتوایی از تکنیک‌های رایج در بازاریابی دیجیتالی به شمار می‌آیند.

واژه "مارکت" در فرهنگ نامه آزاد فارسی به معنای فروشگاه و محل خرید است. با کنار هم قرار دادن معنای مستقل هر کلمه به تعریف دیجیتال مارکتینگ خواهید رسید. واژه دیجیتال مارکتینگ به معنای استفاده از هر ابزار دیجیتال برای رسیدن به هدف خرید و فروش محصول یا خدمات است.

دیجیتال مارکتینگ به زبان ساده، پلی بین مشتریان و کسب‌وکار در قلمرو دیجیتال محسوب می‌شود. منظور از ابزار دیجیتال، پلتفرم‌هایی مثل وب، شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها و اپلیکیشن‌ها هستند.

برخلاف بازاریابی آنلاین، بازاریابی دیجیتال محدود به اینترنت نیست. فناوری‌هایی غیر از اینترنت نیز وجود دارند که با نقش‌آفرینی‌شان در فروش، مفهوم دیجیتال مارکتینگ شکل می‌گیرد.

مزایای برجسته بازاریابی دیجیتالی نسبت به سنتی، هدف‌گیری دقیق، شخصی‌سازی و تغییرات داده‌محور است. این انعطاف‌پذیری شگفت‌انگیز، دیجیتال مارکتینگ را به عصای دست کسب‌وکارها تبدیل کرده است.

تاریخچه دیجیتال مارکتینگ؛ تکامل از بازاریابی سنتی با تغییر الگوی مصرف

گذشته دیجیتال مارکتینگ چیست و چگونه از بازاریابی سنتی متمایز شده است؟ تاریخچه بازاریابی دیجیتال، پیشرفت تکنولوژی و تغییر الگوی مصرف مردم را انعکاس می‌دهد. همه‌چیز با اوج گرفتن اینترنت در اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی آغاز شد. رسانه‌های جمعی مثل تلویزیون و نشریات، اندک‌اندک قافیه را به وب باختند.

البته در سال‌های پیش از اینترنت، تبلیغات تلویزیونی و تلفنی (فرم‌های اولیه تکنولوژی مدرن) نیز وجود داشتند. اما اینترنت با موتورهای جستجو، وبسایت‌ها و ایمیل، هدف‌گذاری دقیق‌تر و دسترسی مستقیم به مخاطبان را فراهم کرد. دو دهه بعد، ظهور شبکه‌های اجتماعی موجب دگرگونی دیجیتال مارکتینگ شد.

با توسعه وبسایت‌ها و سوشال مدیا مثل فیسبوک و اینستاگرام، تعامل (Engagement) و دسترسی (Reach) به سطح جدیدی رسید. حالا هم با پیشرفت شگرف در زمینه هوش مصنوعی، ماشین لرنینگ و تحلیل داده، وارد مرحله‌ای تازه شده‌ایم. بازاریابی حالا به‌سرعت با رفتار، نیاز و علاقه مخاطب تطبیق پیدا می‌کند.

تبلیغ دیجیتال دیگر فقط مخابره پیام نیست، بلکه شامل ارتباط دوطرفه می‌شود. الگوی مصرف کاربران تغییر کرده است و مشتری بالقوه حالا منتظر اطلاعات لحظه‌ای، تجربه شخصی و پاسخ فوری است. 

اهمیت بازاریابی دیجیتال؛ درآمدزایی به‌واسطه نفوذ ابزار دیجیتال

بد نیست به این بپردازیم که دلیل اهمیت بازاریابی دیجیتال چیست؟ برای پیدا‌کردن پاسخ باید به رواج ابزارها و پلتفرم‌های دیجیتال در جوامع نگاه کنیم. آمار مؤسسه Kepios نشان می‌دهد بیش از ۵ میلیارد نفر از اینترنت استفاده می‌کنند.

Pen Heaven نیز می‌گوید بیش ۸۱ درصد مردم روزانه حداقل با دو دستگاه دیجیتال تعامل دارند. Sixth City Marketing نیز در گزارشی مدعی شده، تعداد کاربران ایمیل در سال ۲۰۲۶ به ۴/۷۳ میلیارد نفر خواهید رسید. با‌توجه‌به این آمار‌و‌ارقام، دیجیتال مارکتینگ برای کسب‌وکارهای بزرگ‌وکوچک ضروری است.

بیزینس چه B2C (فروش به مصرف‌کننده)، چه B2B (فروش به بیزینس دیگر) باید به فکر تعامل با مشتری از کانال‌های دیجیتال باشد. کاسبی‌ها کوچکتر با تمرکز روی گروه خاص مخاطبان به سودآوری می‌رسند. شرکت‌های بزرگ نیز با دیجیتال مارکتینگ، دسترسی بی‌حدومرز به مشتریان را تجربه خواهند کرد.

یکی از دلایل اهمیت فناوری‌های دیجیتال برای فروش و تبلیغات، امکان سنجش آسان نرخ بازگشت سرمایه (ROI) است. ابزارهای مختلف تأثیر سرمایه‌گذاری را بررسی می‌کنند و از این طریق می‌توان در استراتژی‌ها تغییر آنی ایجاد کرد. این رویکرد داده‌محور، باعث حفظ اثرگذاری دیجیتال مارکتینگ می‌شود.

شاخه‌های اصلی دیجیتال مارکتینگ؛ ایجاد سود و شهرت برند به روش‌های مختلف

برای پوشش نیاز‌ها و اهداف کسب‌وکارها، بازاریابی دیجیتالی به شکل‌های مختلف اجرا می‌شود. هر شاخه از مارکتینگ دیجیتال سراغ اهداف خاصی می‌رود. در نهایت بهبود رؤیت‌پذیری، افزایش تعامل مخاطب و کسب سود از مخاطب است که اهمیت دارد.

هر شاخه Digital Marketing، با سبکی منحصربه‌فرد نقش ایفا می‌کند. از نظر رویکرد جذب، شاخه‌ها در دو دسته بازاریابی درون‌گرا و برون‌گرا قرار می‌گیرند. در روش‌های برون‌گرا کسب‌وکار فعالانه سراغ مشتری می‌رود اما در سبک درون‌گرا با روش‌های مثل ایجاد محتوای جذاب، به‌صورت غیر‌مستقیم به جذب مخاطب پرداخته می‌شود.

در ادامه به بررسی انواع دیجیتال مارکتینگ و تعریف آن‌ها می‌پردازیم. 

۱- سئو؛ دیده‌شدن با رعایت قوانین موتور جستجو

سئو روی بهبود میزان رؤیت سایت در جستجوی آنلاین به‌شکل ارگانیک (بدون فریب موتور جستجو) تمرکز دارد. در این روش مواردی مثل محتوا، لینک‌های خارجی و زیربنای فنی سایت طبق دستورالعمل‌های موتور جستجو بهینه‌سازی می‌شوند. اگر علاقمند به مطالعه بیشتر در این زمینه هستید، می‌توانید مقاله سئو چیست را مطالعه کنید.

هدف سئو، افزایش کمیت و کیفیت ترافیک ورودی از وب (مخصوصا سرچ گوگل) است. همه فعالیت‌های این بخش برای تسهیل پیدا‌شدن سایت توسط مشتریان بالقوه انجام می‌شوند. صفحات سایت باید برای عبارات جستجو‌شده توسط کاربر (کوئری‌ها) بهینه‌سازی شوند. بهینه‌سازی سایت دنیای وسیعی دارد و یکی از شاخه‌های اصلی مارکتینگ است.

۲- بازاریابی محتوایی؛ جذب مخاطب با پاسخ به نیازها

در مطالب آشنایی با دیجیتال مارکتینگ محال است به محتوا پرداخته نشود. طی بازاریابی محتوایی با ایجاد محتوای ارزشمند و مرتبط، مخاطب جذب می‌شود. تولید محتوای جذاب نیز به جذب مشتری بالقوه ختم خواهد شد. در این شاخه به‌جای تبلیغ علنی محصول یا سرویس، تأکید روی ایجاد ارزش است.

محتوا در سبک‌های مختلفی مثل پست بلاگ، اینفوگرافیک، پادکست، ویدیو، کتاب الکترونیکی منتشر می‌شود. محتوای اثرگذار در نیش (Niche یا حوزه کاری تخصصی) برای کسب‌وکار اعتبار دست‌وپا می‌کند.

مطالب جذاب، نتایج جانبی مثل برندینگ و افزایش شهرت، جلب اعتماد مخاطب و حمایت از تلاش‌های سئو به همراه دارد.

۳- بازاریابی شبکه‌های اجتماعی؛ استفاده از پلتفرم‌های نوین و پرمخاطب

پلتفرم‌هایی مثل فیسبوک، توییتر، لینکدین و اینستاگرام فرصتی طلایی برای تبلیغ برند و تعامل فراهم کرده‌اند. هر پلتفرم برای سرگرم‌کردن و مشارکت گروه‌های جمعیتی مختلف، روش‌های شگفت‌انگیزی دارد.

محتوای اختصاصی مثل ویدیوی کوتاه، استوری، لایو و پست سوشال از فرم‌های محتوا در این شاخه‌ هستند. استراتژی‌های مارکتینگ در شبکه‌های اجتماعی معمولاً با هدف ایجاد یک کامیونیتی (جمعیت ثابت مخاطبان) اجرا می‌شوند.

هزینه به ازای مشتری (CPA) در شاخه سوشال بسیار کم است. افزایش فالوئر و جذب انگیجمنت از طریق لایک، کامنت و اشتراک‌گذاری از تکنیک‌های خاص این روش هستند. بازاریابی سوشال مدیا ارتباط مستقیم بین مشتری و برند را محقق می‌کند.

۴- تبلیغات کلیکی (PPC)؛ مارکتینگ با کمک مستقیم موتور جستجو

تبلیغات کلیکی یا Pay-Per Click به خرید جایگاه تبلیغاتی در موتور جستجو یا پلتفرم‌های دیگر گفته می‌شود. در این روش دیجیتال مارکتینگ وقتی کاربران یک کلمه کلیدی خاص را جستجو می‌کنند، تبلیغ خاصی نشان داده می‌شود. سرویس‌هایی مثل گوگل ادز (Google Ads) در بازاریابی موتورهای جستجو کاربرد دارند.

شبکه‌های اجتماعی مثل فیسبوک و اینستاگرام نیز سازوکار خاصی برای کمپین‌های PPC ایجاد کرده‌اند. برخلاف SEO، در تبلیغات کلیکی با نمایش مستقیم تبلیغ به مخاطب، نتیجه فوری حاصل می‌شود.

با پایان مهلت محدود، تبلیغ جایگزین می‌شود و این روش اثرگذاری‌اش را از دست می‌دهد. PPC برای کمپین‌های کوتاه‌مدت و هدف‌گذاری دقیق به شرط تحقیق کلمه کلیدی پربازده خواهد بود.

۵- ایمیل مارکتینگ؛‌ یکی از سنتی‌ترین روش‌های دیجیتال مارکتینگ برای ارتباط با مخاطب

یکی از قدیمی‌ترین بسترها در اینترنت مارکتینگ (بازاریابی اینترنتی)، Email است. ایمیل مارکتینگ، کانال مستقیم برای ارتباط بین کسب‌وکار و مخاطبان از طریق پیام‌های شخصی‌سازی‌شده محسوب می‌شود. در این شاخه دیجیتال مارکتینگ، داشتن فهرست ایمیل از نان شب واجب‌تر است.

فهرست ایمیل، دسترسی به مخاطبانی را که از قبل به برند علاقه نشان داده‌اند تسهیل می‌کند. بازاریابی ایمیلی برای تولید لید یا تبلیغ محصولات جدید کاربرد دارد. ایمیل‌ها برای حفظ مشتری وفادار از طریق کمپین‌های اختصاصی فوق‌العاده‌ هستند.

این نوع از بازاریابی با وجود قدمت زیاد، هنوز هم یکی از کاربردی‌ترین روش‌های مارکتینگ دیجیتالی است. بازاریاب‌ها باید محتوایی در ایمیل بگنجانند که در عین ارزشمندی، حالت تبلیغاتی افراطی یا مزاحمت ایجاد نکند.

تخفیف‌های جادویی امروز، مقاله‌های جدید و ارسال فاکتور خرید می‌تواند موضوع ایمیل ارسالی شما باشد. در مبحث ایمیل مارکتینگ، طراحی گرافیکی اهمیت زیادی دارد. البته طراحی کردن تصویر‌های گرافیکی از وظایف دیجیتال مارکتر نیست. ولی جلوه بصری آن بر روی میزان نرخ تبدیل ایمیل‌ها، موثر است.

۶- افیلیت مارکتینگ؛ همکاری با دیگران برای بازاریابی و فروش محصول

یکی دیگر از ابعاد دیجیتال مارکتینگ به شکل همکاری در فروش اجرا می‌شود. افیلیت مارکتینگ (Affiliate Marketing) یک استراتژی عملکرد‌محور است. در روش افیلیت به همکاری بازاریاب‌های دیگر در جذب ترافیک یا فروش پاداش داده می‌شود.

ذی‌نفعان یا همان افیلیت‌ها از کانال‌های مختلف مثل بلاگ، شبکه اجتماعی یا ایمیل به پروموت محصول و سرویس می‌پردازند. در صورت فروش یا ساخت لید، درصد خاصی کمیسیون به افیلیت تعلق خواهد گرفت.

به طور معمول، سایت‌هایی که روند رو به رشدی در ترافیک ارگانیک خود دارند، از گزینه افیلیت مارکتینگ استفاده می‌کنند.

این روش به‌خاطر ریسک اندک برای کسب‌وکار به‌خوبی جا افتاده است. شرکت فقط زمانی کمیسیون را پرداخت می‌کند که اقدام مطلوبش (معمولاً فروش) رخ داده باشد. افیلیت‌ها نیز از طریق همکاری با برندها و تولید محتوا فرصتی برای کسب درآمد (مانتایز کردن) از مخاطبان‌شان خواهند داشت.

۷- اینفلوئنسر مارکتینگ؛ بازاریابی دیجیتالی به‌کمک چهره‌های مشهور

یکی دیگر از روش‌های بازاریابی از دیرباز، تبلیغ به‌واسطه افراد مشهور است. در اینفلوئنسر مارکتینگ، چهره‌هایی با دنبال‌کنندگان آنلاین پرشمار، سرویس یا محصول را تبلیغ می‌کنند. اینفلوئنسرها به‌خاطر ارتباط قوی با مخاطبان‌شان، اثرگذاری بالایی دارند.

این نوع تبلیغ آنلاین برای افزایش آگاهی از برند و تقویت اعتبار مخصوصاً در شبکه‌های اجتماعی مؤثر است. همکاری با اینفلوئنسرها به‌شکل‌های مختلف از نقدوبررسی گرفته تا همکاری در ساخت محتوا انجام می‌شود. در اینفلوئنسر مارکتینگ، برند از طریق صدایی معتمد به مخاطبان جدید دسترسی پیدا می‌کند.

محبوبیت بلاگرهای اینستاگرامی نمونه بارزی از تحول الگوی مصرف و اثرگذاری در دنیای واقعی توسط تکنیک‌های دیجیتال مارکتینگ است.

۸- ویدیو مارکتینگ؛ بازاریابی با تکیه بر جذاب‌ترین فرم محتوای بصری

بازاریابی ویدیویی معمولاً برای سرگرم‌کردن و آموزش مخاطب در دیجیتال مارکتینگ اجرا می‌شود. تکنیک بازاریابی عصبی (جذب مخاطب بر اساس روان‌شناسی و علم اعصاب) به‌راحتی در ویدیوها اجرا می‌شود.

می‌توان گفت ویدیوها فراگیرترین فرم محتوا به شمار می‌آیند و به‌همین‌خاطر در برندینگ و تبدیل مخاطب به مشتری بازده بالایی دارند. پلتفرم‌هایی مثل یوتیوب، آپارات و تیک تاک بستر ساخت انواع ویدیو هستند.

ویدیوهای کوتاه با جلب‌توجه سریع و ویدیوهای بلند با درگیر‌کردن حواس و تمرکز بیننده اثرگذاری بالایی دارند. همچنین انواع وبینار و لایو استریم برای ایجاد ارتباط مستقیم و معتمدانه در فضایی صمیمی برگزار می‌شوند.

ویدیو‌ها به‌خاطر ترکیب جلوه‌های بصری و موسیقی با تکنیک‌های داستان‌سرایی، پیام تبلیغاتی را با اثرگذاری بالا منتقل می‌کنند. با ظهور پلتفرم‌های ویدیوی کوتاه مثل تیک تاک و ریلز اینستاگرام، ویدیو مارکتینگ در دسترس همه کسب‌وکارها حتی بیزنس‌های کوچک و آماتور نیز قرار گرفته است.

۹- موبایل مارکتینگ؛ تبلیغ در هر لحظه و هر جا

پیش از این گفتیم که دیجیتال مارکتینگ وابسته به اینترنت نیست و به‌صورت آفلاین هم اجرا می‌شود. موبایل مارکتینگ از طریق SMS، دسترسی به مخاطب آفلاین را فراهم می‌کند. تبلیغ پیامکی سالهاست که جولان می‌دهد و می‌تواند سودآوری بالایی داشته باشد.

گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها در تبلیغات آنلاین نیز فوق‌العاده مؤثر هستند. از تکنیک‌های مدرن مثل تبلیغات درون‌برنامه‌ای و پوش نوتیفیکیشن تا روش‌های سنتی مثل وبسایت‌ها؛ همه‌وهمه با موبایل قابل‌اجرا هستند.

برای مثال، کمپین‌های پیامکی طرح‌های فروش ویژه را اطلاع‌رسانی می‌کنند و تبلیغات درون اپ، بر اساس نوع رفتار مخاطب به نمایش درمی‌آیند.

۱۰- روابط عمومی دیجیتال؛ ترکیب مناسبات اجتماعی سنتی با فضای آنلاین

روابط عمومی دیجیتال یا Digital PR از استراتژی‌های آنلاین برای ارتباط مستقیم با مخاطبان استفاده می‌کنند. هدف این شاخه، حضور آنلاین و ایجاد تصویر مثبت از برند است. در دیجیتال ‌ پی‌آر، توزیع بیانیه‌های مطبوعاتی، پوشش رسانه‌ای و مدیریت شهرت آنلاین (Online reputation management) انجام می‌شود.

برای مدیریت شهرت کل ممکن در فضای آنلاین انجام شود. کوچک‌ترین بی‌احتیاطی در ارتباط آنلاین با مخاطبان، فجایع بزرگی به همراه دارد.

ساخت یک امپراطوری دیجیتال با اجرای صحیح استراتژی‌های نوین

دیجیتال مارکتینگ به صبر و حوصله نیاز دارد اما می‌تواند راهی برای بازکردن درواز‌ه عظیمی از سودآوری باشد. حتما تاکنون در اینستاگرام دیده‌اید که صفحه‌ای با تولید محتوا توسط فقط یک شخص و به‌لطف فرصت‌طلبی او از شغلی ساده توانسته چند صد هزار فالوئر کسب کند. این فقط یک نمونه از معجزه بازاریابی دیجیتال است.

این نوع از بازاریابی ترکیبی از علم داده‌، دوراندیشی استراتژیک و هنر برقراری ارتباط مؤثر با مخاطب است. یک دیجیتال مارکتر با اجرای هدفمند استراتژی‌های برای مخاطبی که به‌درستی شناسایی‌شده، فرصت‌های جدیدی برای کسب‌وکار ایجاد می‌کند.

در این مقاله سعی کردیم نمایی کلی از دیجیتال مارکتینگ ترسیم کنیم و بگوییم digital marketing چیست. با مطرح‌کردن اصول، چالش‌ها و مهم‌ترین راهکارهای بازاریابی نوین، روش ایجاد یک زیربنای دیجیتال مستحکم برای کسب‌وکار را نشان دادیم.

تجربه شما در دنیای دیجیتال مارکتینگ چیست؟ از آموخته‌های خود بگویید یا ابهامات‌تان را در بخش نظرت به ما و سایر خوانندگان به اشتراک بگذارید. تجربه بازاریابی در دنیای دیجیتال برای هرکس آموزه‌های خاصی دارد و دانستن آنها می‌تواند سرمشقی برای دیگران باشد. 

منبع: تسمینو