هاوینگ بیت کوین (Bitcoin Halving) چیست و چگونه کار می‌کند؟
رسانه کلیک - شاید شنیده باشید که بیت کوین لقب «طلای دیجیتال» را کسب کرده است. برای اینکه یک دارایی ارزشمند باشد، عرضه آن باید محدود باشد. عرضه بیت کوین نیز توسط هاوینگ بیت کوین محدودسازی می‌شود.
هر چهار سال یکبار، مقدار بیت کوین اعطا شده به استخراج‌کنندگان این ارز دیجیتال در فرایندی که به نام هاوینگ بیت کوین (Bitcoin Halving) شناخته می‌شود، نصف می‌شود. در این مطلب به دلیل وجود این فرایند و چگونگی انجام آن پرداخته خواهد شد.
محدودیت عرضه بیت کوین
برای درک فرایند هاوینگ بیت کوین، ابتدا باید تئوری عرضه بیت کوین را بررسی کنیم. ساتوشی ناکاموتو (Satasho Nakamoto) بنیان‌گذار بیت کوین، معتقد بود که کمبود می‌تواند در یک چیز بی‌ارزش، ارزش ایجاد کند. جالب است که فقط یک مونالیزا وجود دارد و همین آن را بسیار ارزشمند می‌کند.
بیت کوین از این نظر انقلابی بود که برای اولین‌بار می‌توانست یک محصول دیجیتالی را کمیاب کند. این ارز دیجیتال یه صورتی طراحی شده است که فقط 21 میلیون بیت کوین وجود خواهد داشت.
ایده محدودکردن عرضه بیت کوین در مخالفت آشکار با نحوه کار ارزهای معمولی مانند دلار آمریکا شکل گرفت. ارزهای فیات مانند دلار آمریکا در ابتدا با قوانین ثابت ایجاد شده‌اند؛ برای ایجاد یک دلار آمریکا، دولت ایالات متحده نیاز به داشتن مقدار مشخصی طلا در ذخایر خود داشت. این به‌عنوان استاندارد طلا شناخته می‌شد.
با گذشت زمان و نوین شدن اقتصادها این قوانین به‌آرامی از بین رفتند و دولت‌ها در طی شرایط مالی وخیم مانند رکود بزرگ اقتصادی دهه 30 و جنگ جهانی دوم، پول بیشتری چاپ کردند تا اقتصادهای درگیر با مبارزه را تحریک کنند. با گذشت زمان، این قوانین به سیستم امروزی تبدیل شدند که در آن دولت‌ها می‌توانند تقریبا هر زمان که بخواهند پول بیشتری چاپ کنند.
ساتوشی ناکاموتو معتقد بود که این کاهش ارزش پول فیات می‌تواند اثرات فاجعه باری داشته باشد، بنابراین، با کدنویسی مانع از چاپ بیت کوین بیشتر توسط طرفین شد.
هاوینگ بیت کوین چیست؟
یک محدودیت 21 میلیونی برای تعداد بیت کوین‌ها در کد هسته اصلی بیت کوین وجود دارد. بیت کوین‌های جدید از طریق استخراج به‌عنوان پاداش بلاک منتشر می‌شود. استخراج‌کنندگان کار حفظ و حراست از دفتر کل بیت کوین را انجام می‌دهند و به‌عنوان پاداش، آنها بیت کوین‌های تازه ضرب شده را دریافت می‌کنند.
بااین‌حال، تقریبا هر چهار سال یکبار، پاداش استخراج نصف می‌شود. هر بار نصف شدن میزان ورود بیت کوین جدید به بازار را کاهش می‌دهد، تا اینکه در سال 2140 دیگر بیت کوین جدیدی ایجاد نخواهد شد.
شاید برایتان جالب باشد که 1 میلیون بیت کوین اول توسط خود ساتوشی در سال 2009 استخراج شد. از آن زمان به بعد حدود 89 درصد کل عرضه بیت کوین استخراج شده است و تنها 2.2 میلیون بیت کوین دیگر تا سال 2140 استخراج خواهد شد.
تاریخچه هاوینگ بیت کوین
2009 - پاداش استخراج بیت کوین با مقدار 50 بیت کوین برای هر بلاک آغاز شد.
2012 - اولین هاوینگ بیت کوین اتفاق افتاد و پاداش استخراج به 25 بیت کوین کاهش پیدا کرد.
2016 - پس از دومین هاوینگ پاداش استخراج برابر با 12.5 بیت کوین شد.
2020 - در هاوینگ سوم اخیر، پاداش استخراج به 6.25 بیت کوین رسید.
.
.
.
2140 - شصت و چهارمین و آخرین هاوینگ بیت کوین اتفاق خواهد افتاد و هیچ بیت کوین دیگری تولید نخواهد شد.
هاوینگ بیت کوین چه ویژگی خاصی دارد؟
اگر به یک فرد، گروه یا دولت اطمینان داده شود که عرضه پول را تنظیم کنند، باید بتوان به آنها اعتماد کرد تا آن را دست‌کاری نکنند. فرض بر این است که بیت کوین غیرمتمرکز و قابل‌اعتماد است، هیچ کس کنترل‌کننده آن نیست و مفهوم اعتماد در آن بی‌معنی است. از آنجا که بیت کوین توسط هیچ شخص یا گروهی کنترل نمی‌شود، باید قوانین سخت و مشخصی در مورد تعداد بیت کوین ایجاد شده و نحوه انتشار آنها وجود داشته باشد.
با نوشتن یک محدودیت عرضه و روند کاهش برای آن در کد بیت کوین، سیستم پولی این ارز دیجیتال اساسا سنگ تمام می‌شود و تغییر آن عملا غیرممکن خواهد بود. این محدودیت عرضه به این معنا است که بیت کوین نیز نوعی دارایی باارزش مانند طلا است که دارای یک منبع کل است که تغییر آن عملا غیرممکن است.
چه اتفاقی برای استخراج‌کنندگان بیت کوین خواهد افتاد؟
استخراج‌کنندگان بیت کوین سرمایه خود را در سخت‌افزارهای تخصصی استخراج و همچنین برق موردنیاز برای اجرای آنها سرمایه‌گذاری می‌کنند. هزینه این سرمایه‌گذاری با پاداش استخراج آنها جبران می‌شود، اما اگر پاداش آنها نصف شود چه بر سرشان خواهد آمد؟
با نصف شدن پاداش استخراج، انگیزه کار استخراج‌کنندگان برای کار در شبکه بیت کوین نیز با گذشت زمان کاهش می‌یابد. این امر منجر به کمتر شدن تعداد استخراج‌کنندگان و کاهش امنیت شبکه خواهد شد.
به همین دلیل، هنگامی‌که آخرین بیت کوین استخراج شد، با فرض اینکه در پروتکل بیت کوین تغییری عمده ایجاد نشده باشد، استخراجگران پاداش‌هایی را به‌عنوان هزینه تراکنش برای نگهداری شبکه بیت کوین دریافت خواهند کرد.
در حال حاضر، هزینه تراکنش‌ها بخش کوچکی از درآمد استخراج‌کنندگان را تشکیل می‌دهد. استخراجگران در حال حاضر روزانه حدود 900 بیت کوین (33.5 میلیون دلار) استخراج می‌کنند، اما هر روز بین 60 تا 100 بیت کوین (2.2 میلیون تا 3.7 میلیون دلار) هزینه تراکنش کسب می‌کنند. این بدان معناست که هزینه تراکنش‌ها در حال حاضر حدود 6.5 درصد از درآمد یک استخراجگر را تشکیل می‌دهد، اما در سال 2140، این میزان به 100 درصد خواهد رسید.
به گفته بن زو (Ben Zhou) مدیرعامل بازار ارزهای دیجیتال ByBit، هزینه تراکنش‌ها احتمالا در جبران کاهش بازده استخراج، در رابطه معکوس با پاداش بلاک رشد خواهد کرد.
همچنین ممکن است مکانیسم پاداش بیت کوین قبل از استخراج بلاک نهایی تغییر کند. بیت کوین در حال حاضر از مکانیزم اجماع اثبات کار (Proof-of-Work Consensus) استفاده می‌کند که انتقاداتی زیادی از افرادی چون ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا، به دلیل مصرف زیاد انرژی و اثر کربنی زیاد آن برانگیخته است.
ارز دیجیتال رقیب بیت کوین، اتریوم در حال تغییر مکانیزم خود از اثبات کار به اثبات سهام است. در این مکانیزم اعتبارسنج‌ها اتریوم خود را سهام‌گذاری کرده و برای مشارکت خود پاداش دریافت می‌کنند. این فرایند انرژی بسیار کمی مصرف می‌کند و به محیط زیست آسیب نخواهد زد.
ممکن است بیت کوین نیز جا پای اتریوم گذاشته و مکانیزم اثبات سهام را در شبکه خود بکار بگیرد.
تأثیر هاوینگ روی قیمت بیت کوین
بحث در مورد اینکه آیا کاهش عرضه بیت کوین بر قیمت آن تأثیر می‌گذارد یا اینکه این ارز دیجیتال «از قبل قیمت‌گذاری شده است» همچنان ادامه دارد.
طبق قوانین عرضه و تقاضا، کاهش عرضه بیت کوین باید تقاضا برای بیت کوین را افزایش دهد و موجب رشد قیمت شود. یک تئوری معروف به مدل سهام - به - جریان (Stock-to-flow model)، نسبتی را بر اساس میزان عرضه فعلی بیت کوین و میزان وارد شدن به گردش محاسبه می‌کند که هر هاوینگ بر این نسبت تأثیر می‌گذارد. بااین‌حال، برخی تحلیلگران حتی فرضیات اساسی را که این نظریه بر آن استوار است رد کرده‌اند.
درگذشته، پس از هر هاوینگ، قیمت بیت کوین افزایش‌یافته است، اما نه بلافاصله. همچنین سایر عوامل نیز در این افزایش قیمت نقش داشتند.
در زمان هاوینگ ژوئن 2016، قیمت بیت کوین حدود 660 دلار بود. پس از هاوینگ، تا پیش از سقوط آن به 533 دلار در پایان ماه، نمودار قیمت بیت کوین به روند افقی خود ادامه داد. اما پس از این سقوط، قیمت بیت کوین در پایان سال به بالاترین قیمت خود با بیش از 20،000 دلار رسید که 2،916 درصد افزایش داشت.
به همین ترتیب، در پی هاوینگ اخیر سال 2020، قیمت بیت کوین از کمی بیش از 9000 دلار به بیش از 27،000 دلار در پایان سال افزایش یافت، اما در دو ماه پس از هاوینگ نتوانست قیمت 10،000 دلار را بشکند. همچنین لازم به ذکر است که سایر عوامل نیز بر روی افزایش قیمت سال 2020 بیت کوین تأثیرگذار بوده‌اند، از جمله مهم‌ترین آنها رشد سرمایه‌گذاری نهادی از طرف شرکت‌هایی مانند میکرو استراتژی (MicroStrategy) و همچنین تصمیم پی‌پل (PayPal) برای افزودن قابلیت خریدوفروش و بیت کوین بود.
بیشتر بخوانید: مایکرو استراتژی احتمالا برای خرید بیت کوین بیش از یک میلیارد دلار سهام بفروشد!