سقوط درآمد یوتیوبرهای ایرانی؛ وقتی الگوریتمها، اقتصاد و محدودیتها همزمان فشار میآورند
در سالهای اخیر، سازندگان محتوای ویدئویی در ایران که عمدتاً از طریق پلتفرم یوتیوب فعالیت میکردند، با سقوط محسوس درآمد مواجه شدهاند.
این وضعیت که برای بسیاری از فعالان این حوزه نگرانکننده است، پیامد ترکیبی از عوامل اقتصادی، سیاستهای پلتفرمها و تغییر در رفتار مصرفکننده را بازتاب میدهد.
تشریح وضعیت کلی
در گذشته، یوتیوبرهای ایرانی با رشد سریع تعداد مخاطبان، امکان کسب درآمد از تبلیغات درونپلتفرمی و همکاری با برندها را داشتند. افزایش بازدیدها باعث میشد درآمد تبلیغاتی یوتیوب به صورت قابل توجهی برای تولیدکنندگان محتوا افزایش یابد. اما طی دو سال اخیر روندی نزولی در این درآمد دیده میشود که در مواردی باعث کاهش چشمگیر سوددهی بسیاری از کانالهای متوسط و کوچک شده است.
عوامل اقتصادی
نوسانات نرخ ارز و فشارهای اقتصادی در ایران اثری مستقیم بر هزینههای تولید محتوا گذاشته است. از یک سو هزینههای تجهیزات، نرمافزار و نیروی انسانی افزایش یافته و از سوی دیگر قدرت خرید مخاطب کاهش یافته است. این وضعیت باعث شده برندها در قراردادهای تبلیغاتی محتاطتر عمل کنند و بودجههای بازاریابی خود را به پلتفرمهای دیگر یا تبلیغات در شبکههای اجتماعی با نرخ پایینتر منتقل کنند.
سیاستهای پلتفرمها
تغییر در الگوریتمهای نمایش و اولویتبندی محتوا در یوتیوب نیز به کاهش درآمد بسیاری از کانالها منجر شده است. در چند بهروزرسانی اخیر، تمرکز بیشتر بر محتوای تعاملی، طولانی و مرتبط با جریانات جهانی بوده است؛ این امر باعث شده ویدئوهایی با محتوای خاص و محلی کمتر در صدر فیدها قرار گیرند. در نتیجه، افت مشارکت و بازدید بهطور مستقیم درآمد تبلیغاتی را کاهش داده است.
علاوه بر این، محدودیتهای پرداختی برای کاربران ایرانی، بهویژه عدم دسترسی به ابزارهای رسمی دریافت درآمد مانند AdSense، باعث شده اکثر یوتیوبرها به روشهای غیررسمی برای نقد کردن درآمد متکی شوند که این روند، با ریسک و هزینههای اضافی همراه است.
تغییر رفتار مخاطب
تحولات در مصرف رسانهای مخاطبان نیز نقش مهمی در کاهش درآمد داشته است. با رشد پلتفرمهای بومی، شبکههای اجتماعی کوتاهمدت و سرویسهای اشتراکگذاری ویدئو، بخشی از توجه کاربران از یوتیوب به جایگزینهای سریعتر و بومیتر منتقل شده است. این تغییر الگوی مصرف باعث شده حتی کانالهایی که تعداد دنبالکننده زیادی دارند نیز در نرخ تعامل با مخاطب افت را تجربه کنند.
پیامدها برای تولیدکنندگان محتوا
کاهش درآمد یوتیوبرها منجر به بازنگری در مدلهای کسبوکار آنها شده است. بسیاری از تولیدکنندگان مجبور شدهاند:
-
به همکاری با برندها بیشتر تکیه کنند.
-
برای پشتیبانی مالی از مخاطبان، به مدلهای اشتراکی و پشتیبانی مستقیم مانند Patreon یا فروش محصولات دیجیتال روی آورند.
-
تمرکز خود را بر تولید محتوا در پلتفرمهای چندگانه افزایش دهند تا ریسک کاهش درآمد در یک پلتفرم را جبران کنند.
گفتنی است سقوط درآمد یوتیوبرهای ایرانی پدیدهای چندوجهی است که از ترکیب فشارهای اقتصادی، تغییر سیاستهای یوتیوب و تحول در رفتار مصرفکننده ناشی میشود. برای پایداری بیشتر در این حرفه، لازم است تولیدکنندگان محتوا مدلهای درآمدی متنوعتری اتخاذ کنند و با شناخت بهتر ترندهای پلتفرمی، استراتژیهای انتشار خود را بهروزرسانی نمایند.