فصل نوین مشارکتهای علمی و صنعتی تهران و مسکو
نمایندگان پنج شرکت فناور ایرانی نیز پس از مذاکرات دو جانبه با همتایان روس خود، در آئینی با حضور سفیر کشورمان، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در امور فناوری و نوآوری؛ و معاون وزیر توسعه دیجیتال فدراسیون روسیه؛ قراردادهای همکاری را امضا کردند.
به گزارش کلیک آغاز فصل جدید همکاریهای فناورانه میان ایران و روسیه نشاندهنده ورود روابط دو کشور به مرحلهای عملیاتیتر و راهبردیتر است.
این تحول در بستری شکل گرفته که هر دو طرف با چالشهای مشترک در حوزه تحریمهای بینالمللی، نیاز به توسعه زیرساختهای بومی و تقویت امنیت سایبری مواجهاند و تلاش دارند با همافزایی ظرفیتهای علمی و صنعتی، جایگاه خود را در اقتصاد دیجیتال جهانی ارتقا دهند.
در این چارچوب همکاریهای فناورانه ابعاد متنوعی پیدا کرده است. نخست، حوزه انتقال فناوری و توسعه محصولات مشترک در صنایع پیشرفته مورد توجه قرار گرفته است.
شرکتهای دانشبنیان ایرانی در بخشهایی مانند تجهیزات هوشمند، پهپادها، نانو مواد و سامانههای نرمافزاری با طرفهای روسی وارد مذاکره یا همکاری عملی شدهاند.
همزمان روسیه علاقهمندی خود را به استفاده از ظرفیت ایران در تولید تجهیزات مقرونبهصرفه و مبتنی بر استانداردهای منطقهای اعلام کرده است. این رویکرد دو طرف را در موقعیت تکمیل زنجیره ارزش یکدیگر قرار میدهد.
از توافقهای سیاسی تا پروژههای مشترک فناورانه
بخش دیگری از تعاملات جدید مربوط به همکاریهای دانشگاهی و تبادل پژوهشگران است. دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی دو کشور مأموریت یافتهاند پروژههای مشترکی را در حوزههایی مانند انرژیهای نو، هوش مصنوعی، فناوری اطلاعات، علوم داده و امنیت سایبری تعریف کنند.
این سطح از همکاری، علاوه بر ارتقای کیفیت تحقیقات، زمینه تربیت نیروی متخصص برای صنایع مشترک را فراهم میکند و به شکلگیری اکوسیستم نوآوری بینالمللی میان دو کشور کمک خواهد کرد.
زیرساختهای دیجیتال نیز در کانون توجه قرار گرفتهاند. مذاکرات برای گسترش فیبرنوری، تبادل دادههای تحقیقاتی و اتصال پلتفرمهای خدماتی در حال پیشرفت است.
این اقدامات با هدف ایجاد یک مسیر ارتباطی پایدارتر و مستقل از شبکههای غربی انجام میشود و از منظر راهبردی به ایجاد امنیت اطلاعاتی کمک میکند.
در سطح اقتصادی، همکاریهای فناورانه میتواند سهم قابل توجهی در افزایش تجارت غیرنفتی میان دو کشور داشته باشد. ایران بازار مصرف گستردهای برای محصولات فناورانه روسی بهویژه در حوزه تجهیزات صنعتی محسوب میشود و روسیه نیز برای فناوریهای مقرونبهصرفه ایرانی در حوزههایی مانند انرژی، کشاورزی هوشمند و سامانههای حملونقل هوشمند ظرفیت استفاده گسترده دارد. این تعاملات همچنین میتواند به جذب سرمایهگذاری خارجی مشترک در پروژههای بزرگ فناورانه منجر شود و مدلهای جدید مالی میان دو طرف را تعریف کند.
چالشهای استانداردسازی و انتقال دانش فنی میان دو کشور
با این حال مسیر توسعه همکاریهای فناورانه ایران و روسیه بدون چالش نیست. اختلاف استانداردهای صنعتی، نیاز به همسانسازی مقررات صادرات فناوری، پیچیدگی انتقال دانش فنی، و محدودیتهای ناشی از شرایط ژئوپلیتیک برخی موانع قابل توجه هستند. علاوهبر این هر دو کشور برای موفقیت این همکاریها نیازمند ایجاد سازوکارهای شفاف، محیط حقوقی پایدار و تضمین انتقال واقعی فناوری هستند.
در مجموع آغاز این فصل جدید به معنای شکلگیری یک الگوی مشارکت فناورانه است که فراتر از همکاریهای سنتی دو کشور قرار میگیرد. اگر سازوکارهای عملیاتیسازی این توافقها تقویت شود و نهادهای اجرایی دو طرف هماهنگی لازم را داشته باشند، این همکاریها میتواند ضمن کاهش وابستگی خارجی، جایگاه فناورانه ایران و روسیه را در سطح منطقهای و حتی جهانی ارتقا دهد.