«مرتضی و مرضیه» به جنجالی ملی بدل شد

به گزارش کلیک داستانی که ابتدا در قالب یک کارزار مجازی آغاز شد و حالا به دستور رئیس دادستانی تهران از سوی مراجع قضایی پیگیری می‌شود.

 اصل ماجرا چیست؟

ماجرا از جایی شروع شد که در برخی سایت‌ها و فروشگاه‌های آنلاین، عروسک‌هایی با این دو نام عرضه شدند. عده‌ای از شهروندان معتقد بودند این نام‌گذاری با هدفی نمادین و با استفاده از اسامی مقدس ــ که نزد مسلمانان شیعه جایگاهی ویژه دارند ــ انجام شده است. آنها خواستار آن شدند که این عروسک‌ها جمع شوند و با سازندگان آنها برخورد قانونی شود.

این اعتراض، به‌صورت یک کارزار عمومی و آنلاین آغاز شد؛ کارزاری با هشتگ #حمایت_از_مقدسات که در آن امضاکنندگان درخواست برخورد قضایی با تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان عروسک‌ها را مطرح کردند. 

 

 ورود قوه قضائیه

با شدت گرفتن انتشار این موضوع و بازتاب آن در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، دادستانی تهران وارد عمل شد. گزارش‌ها حاکی است که رئیس دادستانی دستور داده است عوامل تولید، توزیع و تبلیغ این عروسک‌ها شناسایی شوند و پس از تشکیل پرونده، متهمان به مراجع قضایی معرفی شوند. 

همچنین گفته شده است که برخی فروشندگان آنلاین در واکنش به فشارهای مردمی و قضایی، لینک‌های عرضه این عروسک‌ها را از سایت‌های خود حذف کرده‌اند. 

از سوی دیگر، در برخی رسانه‌ها آمده است که این پرونده حالا به مرحله دادسرا رسیده است. اساساً گزارش‌ها حاکی است که پس از راه افتادن کارزار مردمی و تجمع امضاها، دستور قضایی به پیگیری رسمی صادر شده است.

 

 واکنش عمومی و نقش کارزار

نقش کارزار آنلاین در سرعت گرفتن واکنش‌ها به این ماجرا غیرقابل انکار است. مردم با بکارگیری ابزارهای مجازی، به این مسأله توجه نشان دادند و خواست که مقامات قضایی وارد شوند. تعداد قابل توجهی از افراد این کارزار را امضا کرده‌اند و این امر نمایانگر حساسیت فرهنگی و دینی جامعه نسبت به این موضوع است.

به نظر می‌رسد که قدرت بسیج افکار عمومی در فضای مجازی، موانع را سریع‌تر کنار زده و دستگاه قضایی را مجبور به پاسخگویی کرده است.

 

 چالش‌ها و سوالات بی‌پاسخ

با همه این‌ها چند نکته هنوز مبهم و محل سوال‌اند:

• آیا تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان واقف به اثر نمادین این نام‌ها بودند یا ادعایی مبنی بر ناآگاهی دارند؟

• آیا ادعای «توهین به مقدسات» در این پرونده، از لحاظ حقوقی قابل اثبات است یا یک پرونده به بحث فرهنگی/اعتقادی تبدیل خواهد شد؟

• آیا نمونه‌های مشابهی در گذشته وجود داشته‌اند که بتوان بر مبنای آنها پیش‌بینی کرد نتیجه قضایی این پرونده به چه سوی خواهد رفت؟

• نقش نهادهای نظارتی فرهنگی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این موضوع چگونه بوده است؟ آیا نظارتی پیشینی وجود داشت یا خیر؟

 

ماجرای «مرتضی و مرضیه» نمونه‌ای است از تقاطع میان باورهای دینی، حساسیت‌های فرهنگی، قدرت شبکه‌های اجتماعی و دستگاه قضایی. از یک سو، بخشی از جامعه نگران «پایین آمدن شأن» اسامی مقدس هستند؛ از سوی دیگر، در عصر رسانه‌های دیجیتال، واکنش عمومی قادر است جهت پرونده را به سرعت تغییر دهد. اکنون همه نگاه‌ها متوجه دادسراست تا ببینند آیا این پرونده، صرفاً یک واکنش نمادین است یا تبدیل به پرونده‌ای قضایی با تبعات جدی خواهد شد.