فشار معیشتی در بالاترین سطح سال‌های اخیر
تازه‌ترین داده‌های نهادهای آماری نشان می‌دهد که نرخ تورم خوراکی‌ها در آبان امسال به حدود ۶۶ درصد رسیده است؛ رقمی که زنگ خطر تازه‌ای برای سبد معیشت خانوارها به‌ویژه دهک‌های کم‌درآمد به شمار می‌آید.
به گزارش کلیک گزارش‌های رسمی منتشرشده از سوی نهادهای آماری کشور نشان می‌دهد که قیمت گروه خوراکی‌ها در آبان نسبت به مدت مشابه سال گذشته جهشی چشمگیر را تجربه کرده است. رسیدن تورم خوراکی‌ها به سطح ۶۶ درصد، تأییدی بر روند تورم ساختاری در اقتصاد ایران است؛ مسأله‌ای که به‌طور مستقیم و فوری خود را در سفره خانوارها نشان می‌دهد.
افزایش شدید قیمت‌ها در اقلام ضروری
بررسی جزئیات نشان می‌دهد که بسیاری از کالاهای اساسی مانند لبنیات، برنج، روغن، گوشت قرمز، مرغ، تخم‌مرغ، سبزیجات و میوه‌ها رشد قیمتی بالاتر از میانگین داشته‌اند. کارشناسان معتقدند که افزایش هزینه واردات نهاده‌های دامی، نوسان نرخ ارز، رشد هزینه‌های حمل‌ونقل و اختلال در زنجیره تأمین از عوامل اصلی جهش قیمت‌ها بوده‌اند.
سهم سنگین خوراکی‌ها در بودجه خانوار
بر اساس الگوی هزینه‌ای خانوارهای ایرانی، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها سهم قابل توجهی از بودجه ماهانه را تشکیل می‌دهند. به‌ویژه دهک‌های کم‌درآمد، که بیش از نیمی از درآمد خود را صرف تأمین مواد غذایی می‌کنند، بیشترین آسیب را از افزایش تورم خوراکی‌ها متحمل شده‌اند.
اقتصاددانان هشدار می‌دهند که تداوم چنین روندی می‌تواند به کاهش امنیت غذایی، کاهش کیفیت تغذیه، و افزایش نابرابری منجر شود.
پیامدهای کلان اقتصادی
افزایش شدید قیمت خوراکی‌ها تنها یک مشکل معیشتی نیست؛ بلکه علامتی از فشارهای تورمی در کل اقتصاد است. تورم غذایی معمولاً شاخصی پیش‌نگر برای تورم عمومی محسوب می‌شود و نشان می‌دهد که ساختار قیمت‌گذاری، تولید و توزیع همچنان درگیر عدم ثبات است.
از سوی دیگر، افزایش قیمت غذا می‌تواند بر نرخ دستمزدهای واقعی، توان خرید خانوار و حتی رفتار مصرف‌کنندگان در بازارهای دیگر تأثیر بگذارد.
عوامل ساختاری مؤثر در جهش تورم
تحلیلگران اقتصادی مجموعه‌ای از عوامل را در تشدید تورم خوراکی‌ها دخیل می‌دانند:
-
نوسان نرخ ارز و وابستگی شدید زنجیره تأمین غذا به واردات نهاده‌ها
-
کاهش عرضه برخی کالاهای اساسی به دلیل هزینه‌های بالای تولید
-
ضعف شبکه‌های توزیع و هزینه‌های حمل‌ونقل
-
نبود سیاست‌گذاری پایدار برای تنظیم بازار
-
اثرات پس‌ران فرایندهای تورمی در سال‌های گذشته
مهار تورم خوراکی‌ها نیازمند رویکردی چندجانبه
متخصصان حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی تأکید می‌کنند که مهار تورم خوراکی‌ها نیازمند رویکردی چندجانبه است. برخی راهکارهای کلیدی عبارت‌اند از:
-
تقویت شفافیت و کارآمدی نظام توزیع
-
مدیریت بهتر واردات نهاده‌ها و کاهش وابستگی
-
حمایت هدفمند از تولیدکنندگان داخلی
-
ایجاد ثبات در سیاست‌های ارزی و تجاری
-
به‌روزرسانی نظام یارانه‌ای و حمایت مستقیم از دهک‌های کم‌درآمد
در نهایت باید گفت رسیدن تورم خوراکی‌ها به سطح ۶۶ درصد در آبان، هشداری جدی برای سیاست‌گذاران اقتصادی است. این رقم نشان می‌دهد که فشار معیشتی بر خانوارها، به‌ویژه اقشار آسیب‌پذیر، به مرحله‌ای نگران‌کننده رسیده و ادامه این روند می‌تواند تبعات اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای به همراه داشته باشد. مهار تورم مواد غذایی، نیازمند سیاست‌گذاری پایدار، شفافیت و هماهنگی میان نهادهای اقتصادی کشور است.