راهنمای انتخاب و یادگیری گیتار برای افراد چپ‌دست
تنها ۱۰ درصد از گیتاریست‌ها چپ‌دست هستند. مانند هر وسیله دیگری در دنیا، گیتارها نیز معمولاً برای افراد راست‌دست طراحی شده‌اند؛ اما این دلیل نمی‌شود که نتوانید با دست چپ گیتار بزنید یا یک ساز مناسب برای خود پیدا کنید.
اگر با تاریخ موسیقی آشنایی داشته باشید، حتماً می‌دانید که این موضوع باعث توقف گیتاریست‌های چپ‌دست افسانه‌ای مانند جیمی هندریکس و پل مک‌کارتنی نشده است و مانع شما نیز نخواهد شد.
با توجه به چالش‌هایی که چپ‌دست‌ها به هنگام انتخاب و خرید ساز و یادگیری نوازندگی با آنها مواجه می‌شوند، تصمیم گرفتیم تا در قالب یک مقاله کوتاه، برخی از ملاحظات مربوط به نوازندگی با گیتار الکتریک چپ‌دست و همچنین چند نکته و ترفند برای این دسته از افراد را با شما به اشتراک بگذاریم.
نوازندگی گیتار با دست چپ
اگر چپ‌دست هستید، کاملاً منطقی است که گیتار را هم با دست چپ بزنید. همانطور که می‌دانید، اغلب نوازندگان راست‌دست، از دست چپ خود برای پرده‌گیری و گرفتن آکوردها روی صفحه انگشت‌گذاری استفاده می‌کنند. حال اگر به‌عنوان یک فرد چپ‌دست می‌خواهید نواختن گیتار را آغاز کنید و از دست راست خود برای مانور دادن روی فرت‌بورد به بالا و پایین استفاده کنید، متوجه می‌شوید که اغلب گیتارهای موجود در بازار، برای افراد راست‌دست طراحی شده‌اند و نه شما.
اما همیشه احتیاج، مادر اختراع است و تمایل به یادگیری نوازندگی، گیتاریست‌های تازه‌وارد را وادار به خلاقیت کرده است. برخی از بزرگترین گیتاریست‌ها چپ‌دست بوده‌اند و هر کدام از آنها، رویکرد منحصربه‌فرد خود را برای نوازندگی و تقویت مهارت‌هایشان در پیش گرفته‌اند. بنابراین برای همه شما چپ‌دست‌هایی که به دنبال انگیزه و منبع الهام برای نواختن گیتار هستید، توصیه می‌کنیم که به آثار نوازندگان چپ‌دست برجسته توجه ویژه کنید. از جمله این افراد می‌توان به جیمی هندریکس، کرت کوبین از گروه نیروانا، تونی آیومی از گروه بلک سبث، آلبرت کینگ، تیم آرمسترانگ از گروه رنسید، الیزابت کاتن، پل مک‌کارتنی از گروه بیتلز و دیک دیل اشاره کرد.
اما جدای از بحث خلاقیت و الهام‌گیری از نوازندگان برجسته فوق‌الذکر، امروزه طیف وسیعی از گیتارهای مناسب برای افراد چپ‌دست در بازار وجود دارد که شما می‌توانید یکی از آنها را خریداری کنید و بدون هیچ دردسری نوازندگی را یاد بگیرید.
آیا یک فرد چپ‌دست به یک گیتار ویژه چپ‌دست‌ها نیاز دارد؟
هر گیتاریستی، صرف نظر از اینکه راست‌دست یا چپ‌دست باشد، ویژگی‌های متفاوتی دارد و باید بنا بر نیاز و سلیقه خود عمل کند. گیتارهای ویژه چپ‌دست‌ها با در نظر گرفتن نیازهای نوازندگان چپ‌دست طراحی می‌شوند. چنین گیتاری به‌گونه‌ای ساخته شده است که فرد چپ‌دست بتواند دسته گیتار را با دست راست نگه دارد و از دست چپ خود برای نگه داشتن پیک و نواختن ساز استفاده کند. همچنین در این دسته از سازها، جای‌گیری کنترل‌های مربوط به ولوم و تن، سوئیچ‌ها و دسته ترمولوی گیتار الکتریک، به‌نحوی صورت می‌پذیرد که چپ‌دست‌ها بتوانند به‌راحتی به آنها دسترسی داشته باشند.
اما آیا خرید یک گیتار ویژه چپ‌دست‌ها ضروری است؟ آیا می‌توان چینش سیم‌های گیتار را به‌نحوی تغییر داد تا برای فرد چپ‌دست مناسب شود؟ آیا می‌توان یک گیتار ویژه راست‌دست‌ها را به‌صورت وارونه نواخت؟! پاسخ تمامی این پرسش‌ها مثبت است. برخی از نوازندگان بزرگ تاریخ مانند جیمی هندریکس و آلبرت کینگ، چینش سیم‌های یک گیتار ویژه راست‌دست‌ها را معکوس کردند و یا آن را به‌صورت وارونه نواختند. ممکن است که این روش‌ها برای این نوابغ موسیقی کارا باشند؛ اما به عقیده ما، انتخاب یک گیتار ویژه چپ‌دست‌ها راه بسیار آسان‌تری است. این انتخاب، یادگیری نوازندگی را برای هنرجویان چپ‌دست بسیار آسان‌تر می‌کند. به‌علاوه، معمولاً قیمت گیتار الکتریک یا آکوستیک چپ‌دست تفاوت زیادی با یک مدل معمولی ندارد و مانعی برای تهیه یک ساز مناسب ایجاد نمی‌کند.
چگونه یک گیتار ویژه چپ‌دست‌ها را در دست بگیریم؟
هنگامی که برای اولین بار شروع به یادگیری نواختن گیتار می‌کنید، استفاده از یک ساز مناسب می‌تواند به شما کمک کند تا راحت‌تر بر آکوردها مسلط شوید و سرعت و مهارت خود را آسان‌تر ارتقاء دهید.
اصول نگه داشتن و در دست گرفتن یک گیتار راست‌دست و چپ‌دست هیچ تفاوتی ندارد. تنها در مدل‌های ویژه چپ‌دست‌ها، شما دسته گیتار خود را با دست راست می‌گیرید و از دست چپ خود برای گرفتن پیک و ضربه زدن به سیم گیتار استفاده می‌کنید. جز این، مابقی اصول یادگیری برای هر دو یکسان است. در ادامه به چند اصل اولیه و مهم درباره نحوه نواختن ساز اشاره می‌کنیم:
- آرام باشید: شانه‌ها، گردن، بازوان و انگشتان خود را شل کنید. حفظ انعطاف‌پذیری به همراه وضعیت بدنی مناسب، برای نوازندگی خوب و اصولی ضروری است.
- دسته گیتار خود را در دست بگیرید: با دست راستتان دسته گیتار الکتریک را به شکلی راحت و نه خیلی سفت و محکم بگیرید. نگه داشتن مچ دست به‌صورت منعطف و بدون کشش بیشازحد، به انگشتان شما اجازه می‌دهد که راحت‌تر روی فرت‌بورد بالا و پایین بروند. شست خود را هم در پشت دسته نگه دارید.
- انگشتان خود را پشت فرت قرار دهید: هنگام یادگیری گیتار با دست چپ، از دست راست خود برای پرده‌گیری استفاده می‌کنید. با قرار دادن انگشتانتان پشت فرت، شفاف‌ترین تن را خواهید داشت. از قرار دادن انگشتتان به‌طور مستقیم بر روی فرت یا جلوی آن خودداری کنید؛ زیرا در این صورت، احتمالاً یک صدای ناخوشایند یا وزوز-مانند تولید می‌شود و نت مورد نظر خود را به شکلی واضح و تمیز نمی‌شنوید.
- به هنگام نواختن آکورد، دست چپ خود را منقبض نکنید: هنگامی که قصد دارید آکورد بنوازید، دست چپ خود را آزاد بگذارید و آن را منقبض نکنید. در کل، یکی از کلیدهای نوازندگی صحیح، توجه به عدم وجود تنش و انقباض بیشازحد در عضلات دست است.
یادگیری نواختن گیتار
یک بخش مهم از یادگیری نواختن گیتار، فراگیری نحوه استفاده از ابزارهایی مانند نمودار آکورد و تبلچر است. این ابزارها، به نوازندگان نشان می‌دهند که به هنگام نواختن یک قطعه موسیقی، باید انگشتان خود را روی کدام فرت قرار دهند.
یکی از بزرگترین مزایای نواختن گیتارهای ویژه چپ‌دست‌ها، اجرای صحیح تمام آکوردها و تب‌هایی است که به‌صورت آنلاین می‌بینید. اگر شما به‌عنوان یک فرد چپ‌دست تصمیم دارید که یک ساز ویژه افراد راست‌دست را به‌صورت وارونه بنوازید، باید تب‌ها و نمودارهای آکورد را به‌صورت ذهنی برعکس کنید تا انگشتان شما به‌درستی روی فرت‌ها قرار بگیرند. استفاده از یک گیتار الکتریک یا آکوستیک که با توجه به نیازهای شما ساخته شده است، چنین فرایندهای گیج‌کننده‌ای را از روند یادگیری حذف می‌کند. به‌عنوان یک نوازنده تازه‌کار، اگر با یک گیتار ویژه چپ‌دست‌ها می‌نوازید، تمام نمودارهای آکورد، تب‌ها و تکنیک‌ها برای شما تفاوتی با گیتاریست‌های راست‌دست نخواهند داشت. به‌طور خلاصه یک گیتار الکتریک یا آکوستیک ویژه چپ‌دست‌ها به شما کمک می‌کند تا نوازندگی و ماجراجویی در موسیقی برایتان آسان‌تر شود. همچنین به شما این امکان را می‌دهد که به نکات و ترفندهای مشابه همتایان راست‌دست خود دسترسی پیدا کنید.
بهترین منابع آموزش گیتار برای چپ‌دست‌ها
اگر چپ‌دست هستید، نوازندگان بزرگ زیادی برای الهام گرفتن و انگیزه بخشیدن به شما وجود دارند که پیش‌تر به نام برخی از آنها اشاره کردیم. اما برای یادگیری گیتار، به‌جز کلاس‌های حضوری و آنلاین، منابع رایگان بسیاری در دسترس شما هستند که از آن جمله می‌توان به مجموعه ویدیوهای آموزش گیتار در وب‌سایت گیتار ایران اشاره کرد. این ویدیوها به شما امکان می‌دهند که طبق برنامه و سرعت مورد نظر خود، نوازندگی را قدم‌به‌قدم یاد بگیرید و در این مسیر طولانی و جذاب، پیش بروید.