علت کمالگرایی چیست و چگونه میتوان آن را درمان کرد؟
علت کمالگرایی چیست؟ چه عواملی روی ایجاد کمالگرایی تاثیرگذار هستند؟ چگونه میتوان کمالگرایی را درمان کرد؟
کمالگرایی را میتوان نوعی خصیصه شخصیتی دانست که در آن فرد سعی میکند که خود یا کارش را به شکل استاندارد درآورد و نسبت به نظر بقیه به خود نگران است.
کمالگرایی می‌تواند باعث شود که فرد از هیچ چیزی لذت نبرد، اعتمادبه‌نفس نداشته باشد و اشتیاق او برای انجام کارها به طور کامل تحلیل رود. به همین خاطر نیاز است که با علت کمالگرایی و روش درمان آن بیشتر آشنا شوید.
علت کمالگرایی چیست؟
ریشه کمالگرایی در باور به این موضوع است که ارزش شما بر اساس دستاوردهایتان سنجیده می‌شود. اصولا کمالگرایی زمانی رخ میدهد که ترکیبی از عوامل زیر وجود داشته باشد:
- توقعات زیاد و سفت‌وسخت والدین
- والدین منتقد یا والدینی که احساس شرمندگی را به کودک القا میکنند
- دریافت تحسین بیش از حد در قبال دستاوردها و نه در قبال تلاش یا پیشرفت
- عزت نفس پایین یا احساس بیکفایتی
- تفکر صفر و یکی
- تلاش برای کنترل بیش از حد احساسات
- انتظارات فرهنگی
- باور به اینکه ارزشهای شخص توسط دستاوردهای او تعیین می‌شود
واقعیت این است که بسیاری از افراد با انتظارات غیرواقعی والدین، سرپرستان و حتی خودشان بزرگ شدهاند و این مسئله باعث رشد کمالگرایی در آنها شده است.
تاثیر خانواده بر کمالگرایی
جالب است بدانید که علت کمالگرایی در برخی از خانوادهها این است که این شیوه از تفکر در آنها تشویق می‌شود. گاهی والدین آگاهانه یا ناآگاهانه کمال را به عنوان یک معیار تعیین میکنند. برای مثال والدین انتظار دارند که فرزندشان در همه درسها نمره 20 دریافت کند. در این خانوادهها، اشتباه قابل پذیرش نیست و کودکی که اشتباه میکند به سختی مجازات خواهد شد. این مجازاتها می‌تواند به شکل توهین، نادیدهگرفتن، ایجاد حس شرمساری و حتی تنبیه بدنی باشد. در واقع والدین در گفتار، کردار و عمل خود به کودک نشان میدهند که هیچگونه اشتباهی قابل تحمل نیست.
کودکان کم‌سن‌وسال تمایل زیادی به راضی کردن بزرگسالان (حتی بزرگسالان بدسرپرست) دارند. به این خاطر که کودکان در این سن مهارتهای فکری و تجربهای لازم برای درک این موضوع که بزرگسالان هم دچار اشتباه می‌شوند را ندارند. کودکان در زمینه عزت نفس تحت حمایت بزرگسالان هستند. اگر یک بزرگسال به کودک بگوید که او کمهوش، چاق یا بی‌استعداد است، این پیام در کودک درونی خواهد شد و کودک باور میکند که این اظهار نظرها درست است و مدام به دنبال شواهدی میگردد که این نظرات را اثبات کند.
کمالگرایی در بین کودکانی که در کنار والدین بسیار موفق و کمالگرا بزرگ شدهاند نیز شکل میگیرد. زمانی که کودک به خاطر دستاوردهایش بیش از حد مورد تحسین قرار میگیرد و به تلاش و پیشرفت او توجهی نمی‌شود نیز دچار کمالگرایی خواهد شد.
کمالگرایی راهی برای به دست آوردن عشق و تمجید
علت کمالگرایی گاهی به این خاطر است که افراد آن را راهی برای به دست آوردن عشق و تمجید در نظر می‌گیرند. کمالگرایی می‌تواند یک سپر دفاعی در برابر یک خانه آشفته، ناامن و غیرقابل پیشبینی باشد. نتیجه این اتفاق این است که داشتن نمرات بیعیبونقص یا یک رژیم غذایی محدود، احساس کنترل و پیشبینی را در افراد ایجاد میکند.
فرهنگ و رسانه نیز علت کمالگرایی در نظر گرفته می‌شوند. اکثر رسانهها مدلهای قدبلند، لاغر با بینیهای کوچک و لبان برجسته را به عنوان زیبایی در نظر می‌گیرند. کودکان نیز با این چشمانداز دستنیافتنی زیبایی بزرگ می‌شوند. ما از کودکی و از هر سو با این پیامها بمباران می‌شویم و فکر میکنیم که اگر شبیه آن مدلها نباشیم به اندازه کافی زیبا یا خوب نخواهیم بود.
گاهی یک سیستم بزرگتر مانند مدرسه نیز علت کمالگرایی است و ذهنیت رسیدن به کمال را ترویج میکنند. برای برخی از افراد علت کمالگرایی از سوی دیگران نیست. در این افراد والدین و نه هیچ فرد دیگری انتظار کمال را از شخص ندارند اما آنها خود این معیار را برای خودشان تعیین میکنند.
درمان کمالگرایی
حالا که با علت کمالگرایی آشنا شدیم، چند راهکار برای درمان آن به شما پیشنهاد میکنیم:
تمایلات خود را بررسی کنید
اولین گام برای شما این است که افکار خود و الگوهای فکریتان که در مورد کمالگرایی است را یادداشت کنید. این کار به شما کمک میکند که درک کنید چگونه کمالگرایی زندگیتان را تحت‌الشعاع قرار میدهد.
روی نکات مثبت متمرکز شوید
اگر بخواهیم همه چیز بینقص باشد باید روی بخشهای منفی خودمان یا کارمان متمرکز شویم. اما آن چیزی که واقعا نیاز داریم، تلاش آگاهانه برای خوبیهایمان است. یادتان باشد که افراد در شرایط متفاوتی قرار دارند و هرگز دنیا به خاطر انجام دادن کامل یک کار به شما پاداش نمیدهد. بنابراین سه تا از نکات مثبت خود یا کارتان را پیدا و به خاطر آنها از خودتان قدردانی کنید.
به خودتان اجازه اشتباه بدهید
زمانی که به خودتان اجازه اشتباه را میدهید متوجه خواهید شد که شکست به معنی پایان دنیا نیست. شکست، شکست است اما فرصتی برای رشد و یادگیری نیز هست. یکی از راههای انجام این کار، انجام یک سرگرمی جدید است. احتمالا در اولین تلاشهایتان اصلا خوب نخواهید بود. در اینجا به جای تلاش برای عالی بودن، روی لذت از انجام فعالیت تمرکز کنید.
اهداف معقولتری را تعیین کنید
کمالگرایان به علت کمالگرایی خود همیشه به دنبال استانداردها و اهداف غیرواقعبینانه هستند. یکی از راههای کنار گذاشتن کمالگرایی، تعیین اهداف دستیافتنیتر و هوشمندانه‌تر است. با این راهکار احساس استرس کمتری به ما تزریق می‌شود و به تواناییهای خود برای رسیدن به اهدافمان بیشتر اعتماد خواهیم کرد.
سعی کنید کارها را به تعویق نیندازید
اصولا کمالگراها در به تعویق انداختن کارها معروفاند. همین به تعویق انداختن کارها می‌تواند علت کمالگرایی باشد. این فرد اغلب فکر میکند که در حال حاضر توانایی ذهنی یا جسمی انجام کاری را ندارد و نمیتواند آن را عالی اجرا کند. در نتیجه انجام آن را به تعویق می‌اندازد. اما واقعیت این است که به تعویق انداختن کارها می‌تواند استرس بیشتری ایجاد کند و آنها را در یک لوپ خودسرزنشی بیندازد.
سخن پایانی
همانطور که مشاهده کردید، کمالگرایی می‌تواند توسط خانواده، مدارس، فرهنگ و رسانه و حتی خود شخص ایجاد شود. ما در این نوشته سعی کردیم تا شخصیت کمالگرا را مورد بررسی قرار داده و راههایی برای درمان آن نیز ارائه دهیم. لازم است یک بار دیگر به این موضوع اشاره کنیم که علت کمالگرایی تمرکز افراد روی دستاورد است و نه خود فرایند تلاش و پیشرفت. در صورتی که میخواهید در مورد نشانههای کمالگرایی ، پروتکل درمان کمالگرایی و نگرش ذهنی مثبت چیزهای بیشتری بدانید، میتوانید از همین لینکها برای خواندن مقالات تخصصی این حیطه استفاده کنید.