ایران خودرو | نگاهی به کارنامه 59 ساله بزرگ‌ترین شرکت خودروسازی خاورمیانه

ایران خودرو از گذشته تا امروز

شرکت ایران خودرو (ایران ناسیونال سابق) مرداد 1341با سرمایه 10 میلیون تومانی توسط برادران خیامی تأسیس شد و یک ماه بعد در اداره ثبت شرکت‌های تهران به ثبت رسید. این کمپانی در ابتدا گونه‌ای اتوبوس به نام «ال پی» را تولید می‌کرد که شاسی آن از آلمان وارد می‌شد. اردیبهشت 1346 بود که شرکت با عقد یک قرارداد با روتس انگلیس، تولید انبوه پیکان را نیز آغاز کرد. این خودروی محبوب در مدل‌های کار، استیشن، دولوکس، جوانان، وانت، کارلوس و 1600 در اختیار خریداران قرار می‌گرفت. پیکان که نخستین خودروی فراگیر ساخت ایران است، هنوز هم طرفداران بسیاری در سراسر کشور دارد.

دیری نپایید که خط تولید وسایل نقلیه مختلف اعم از سواری کوچک تا کامیون و آمبولانس نیز راه‌اندازی شد. از آنجایی که بسیاری از این محصولات به کمک شرکت‌های خارجی از جمله دایملر بنز تولید می‌شد، شرکت تصمیم گرفت سیاست‌های جدیدی را برای رسیدن به خودکفایی اتخاذ کند. به همین خاطر کارخانه‌های خود را تا تبریز، مشهد و برخی مناطق دیگر توسعه داد. همه چیز داشت به خوبی پیش می‌رفت تا اینکه جنگ ایران و عراق، امیدها و پروژه‌های خوش آتیه شرکت را نقش بر َآب کرد.

ایران خودرو تا اواسط دهه 60 با مشکلات فراوانی مواجه بود که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به وجود مشکلات ارزی، نبود واردات و فرسودگی دستگاه‌ها و وسایل نقلیه اشاره کرد. بحران اقتصادی در این دوره آن‌قدر شدید بود که شرکت تا مرز تعطیلی پیش رفت. اما سال 1367 و با آغاز مقدمات ساخت پژو 405، ورق برگشت و اوضاع قدری آرام‌تر شد. در همین برهه زمانی بود که شرکت تولید انبوه اتوبوس را نیز از سر گرفت.

یکی دیگر از تحولات مهم آن دوره، تعطیلی کارخانه تالبوت و توقف تولید پیکان بود. ایران خودرو نتوانست با پژو قرارداد جدیدی امضا کند و نهایتا مجبور به استفاده از موتور 405 در پیکان شد. بدین ترتیب محصولی به نام «پیکاژو» یا همان «پیکان 1800» راه خود را به سوی جاده‌های کشور باز کرد. سواری «پژو RD» و «پژو پارس» نیز در سال‌های بعد روانه بازار شدند. پارس روی پلتفرم پژو 405 سوار شده و برای طراحی آن از پژو 406 الهام گرفته شده است.

برنامه‌های طولانی‌مدت و اهداف استراتژیک ایران خودرو سال 1379 به نتیجه نشست و بستر مناسب برای تولید نخستین خودروی ملی ایران خودرو یعنی «سمند» فراهم آمد. این خودرو که روی پلتفرم پژو 405 سوار شده، سال 1381 به تولید انبوه رسید و با وجود ایرادهایی که به آن گرفته شد، توانست فروش بالایی را تجربه کند. مدل‌های ال ایکس، سریر و سفارشی سمند نیز بعدها به خط تولید ایران خودرو اضافه شدند.

یک گام دیگر به سوی جهانی شدن

دهه 80 دهه پررونقی برای ایران خودرو به شمار می‌آید. در همین دهه بود که شرکت خط تولید پیکان را متوقف کرد و آماده حرکت به سمت بازار جهانی شد. افزایش کیفیت محصولات، حفظ قیمت و دریافت تکنولوژی جدید از خودروسازان بزرگ بین‌المللی، از جمله اهدافی بودند که ایران خودرو آن‌ها را در برنامه 10 ساله خود گنجانده بود.

اواسط دهه 80 بود که خط تولید «موتور ملی» پایه گازسوز به راه افتاد و ساخت خودرو در کشورهایی همچون ونزوئلا، آذربایجان، بلاروس، سنگال، مصر و آذربایجان آغاز شد. شرکت همچنین همکاری خود را با خودروسازان خارجی از جمله رنو توسعه داد و توانست تندر 90 را نیز به محصولات خود اضافه کند.

همچنین بخوانید: معایب تندر ۹۰ کدامند؟ | چرا نباید تندر ۹۰ بخریم؟

ورود ماشین‌های خارجی به ایران باعث شد تا شرکت محصولات جدیدی را بر پایه آن‌ها طراحی کند. یکی از این محصولات «رانا» است که دومین خودروی ملی ایران خودرو محسوب می‌شود؛ هرچند که ظاهر آن ما را به یاد خودروی 206 می‌اندازد. از جمله مهم‌ترین امکانات رانا می‌توان به دو کیسه هوا، ترمزهای ضد قفل، فرمان و شیشه‌بالابر برقی اشاره کرد. ناگفته نماند که تندیس بلورین جایزه ملی کیفیت (EFQM) و جایزه ملی صادرات نیز در همین بازه زمانی به شرکت اعطا شد.

سیر موفقیت ایران خودرو رفته رفته ادامه پیدا کرد؛ تا جایی که شرکت توانست برای نخستین بار، رکورد تولید 755555 دستگاه خودرو سواری در خاورمیانه را به نام خود ثبت کند و به عنوان برترین شرکت ایرانی در شاخص‌های زیر معرفی شود:

• کسب رتبه نخست در شاخص فروش
• کسب رتبه نخست در شاخص اشتغال‌زایی
• کسب رتبه دوم در شاخص سودآوری
• برترین گروه صنعتی در میان گروه‌های خودروسازی کشور
• برگزیده شرکت‌های پیشرو در سراسر کشور

از دیگر دستاوردهای شرکت در این دهه می‌توان به کاهش قیمت دو تا پنج درصدی 65 محصول مختلف تولیدي و اضافه کردن چندین خودروی جدید از جمله پژو206، پژو 206 صندوقدار SD، پژو روآ، سوزوکی گراند ویتارا، رنو تندر 90، پژو 407، پژو 207 آی به فهرست محصولات اشاره کرد.

ایران خودرو در سال‌های اخیر

دهه 90 برای ایران خودرو با رونمایی از «دنا» آغاز شد؛ خودروی جدیدی که مراحل طراحی و ساخت نمونه اولیه آن به یک سال هم نکشید. بعدها «دنا پلاس» و خودروهای دیگر نیز بر پایه این محصول وارد مرحله تولید شدند.

اواخر سال 1390 بود که کمپانی پژو، پس از 20 سال به همکاری خود با ایران خودرو خاتمه داد. دیری نگذشت که تحریم‌ها علیه ایران نیز صنعت خودروسازی کشور را بیش از پیش با مشکل روبرو کرد. پس از گذشت چند ماه و توافق بر سر برجام، ایران خودرو با صرف هزینه هنگفت همکاری خود با پژو را از سر گرفت و محصولات جدیدتر این شرکت یعنی پژو 301، پژو 508 و پژو 2008 را وارد کشور کرد.

متأسفانه با خروج آمریکا از برجام، پژو نیز همکاری خود با ایران خودرو را مجددا قطع کرد. اما شرکت توانست در این مدت به پلتفرم پژو 301 تسلط یافته و خودروی جدید «تارا» را بر آن سوار کند.

همچنین بخوانید: بیست و یکمین فروش فوق العاده ایران خودرو با عرضه ۳ محصول

شرکت طی سال‌های اخیر به فروش خودروهای خارجی جدید از جمله سوزوکی کیزاشی، دانگ فنگ H30 Cross و هایما S5 ادامه داده است. با این حال با توجه به شرایط کنونی و نوسانات بسیار شدید در بازار خودرو، باید دید که آیا این شرکت می‌تواند به روزهای اوج خود بازگردد یا خیر.

فهرست محصولات ایران خودرو

فهرست تمامی محصولات سواری داخلی و خارجی ارائه شده توسط ایران خود را در ادامه مشاهده می‌کنید.

شماره	مدل ماشین	شماره	مدل ماشین	شماره	مدل ماشین
01	پیکان کار	16	رانا	31	تندر پیکاپ
02	پیکان دولوکس	17	رانا پلاس	32	رنو کپچر
03	پیکان وانت	18	دنا	33	پژو 407
04	پیکان استیشن	19	دنا پلاس	34	پژو 205
05	پیکان جوانان	20	تارا	35	پژو 206
06	هیلمن	21	آریسان	36	پژو 206 اس دی
07	پیکان کارلوس	22	سوزوکی کیزاشی	37	پژو 207
08	پیکان 1600	23	سوزوکی گراند ویتارا	38	پژو 207i اس دی
09	سمند X7	24	هایما S5	39	پژو آر دی
10	سمند LX	25	هایما S7 پلاس	40	پژو روآ
11	سمند سریر	26	هایما S7	41	پژو 405
12	سمند SE	27	دانگ فنگ S30	42	پژو پارس
13	سمند سورن	28	دانگ فنگ H30 Cross	43	پژو 2008
14	سمند پلاس	29	تندر 90	44	پژو 508
15	سورن پلاس	30	تندر 90 پلاس	45	پژو 301