اصل 85 قانون اساسی چیست؟ | چرا نمایندگان به بررسی طرح صیانت طبق این اصل رأی دادند؟

در جلسه علنی امروز مجلس، نمایندگان مجلس شورای اسلامی درخواست عده‌ای از نمایندگان به منظور بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی را بر اساس اصل ۸۵ قانون اساسی بررسی کردند. این چندمین روز پیاپی بود که طرح به مجلس می‌رفت اما زمان بررسی به آن داده نمی‌شد و در نهایت نمایندگان با ۱۲۱ رأی موافق از مجموع 209 نماینده حاضر در صحن مجلس، با این درخواست موافقت کردند.

اصل 85 قانون اساسی چیست؟

طبق اصل ۸۵ قانون اساسی، «سمت نمایندگی قائم به شخص است و قابل واگذاری به دیگری نیست. مجلس نمی‌تواند اختیار قانون‌گذاری را به شخص یا هیئتی واگذار کند، ولی در موارد ضروری می‌تواند اختیار وضع بعضی از قوانین را با رعایت اصل 72 به کمیسیون‌های داخلی خود تفویض کند. در این صورت این قوانین در مدتی که مجلس تعیین می‌کند به صورت آزمایشی اجرا می‌شود و تصویب نهایی آن‌ها با مجلس خواهد بود.»

بنابراین معنی‌اش این است که حالا با موافقت نمایندگان با این درخواست، طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی در کمیسیون فرهنگی بررسی می‌شود و بدون ارجاع به صحن علنی مجلس (و گرفتن تأیید نمایندگان) به شورای نگهبان ارسال و در صورت تأیید به صورت آزمایشی (احتمالاً در مدت زمانی 3 تا 5 ساله) اجرا خواهد شد.

اعضای کمیسیون فرهنگی چه کسانی هستند؟

مرتضی آقاتهرانی (رئیس)، بیژن نوباوه وطن (نایب‌رئیس اول)، غلامرضا منتظری (نایب‌رئیس دوم) و مجید نصیرایی (سخنگو) اعضای اصلی کمیسیون فرهنگی مجلس را تشکیل می‌دهند؛ اعضایی که در روزهای اخیر اظهارنظرهایی درباره آینده اینترنت و تصویب این طرح داشته‌اند.

مرتضی آقاتهرانی اخیراً در نشست اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس با اساتید، نخبگان و تشکل‌های فرهنگی و دانشجویی مشهد تأکید کرده بود که طرح ساماندهی پیام‌رسان‌ها حتماً انجام می‌شود و گفته بود: «از بیرون کشور بیش از ۱۳۰ هزار پست در رابطه با طرح ساماندهی پیام‌رسان‌ها و فضای مجازی که در دستور کار مجلس است گذاشته شده و با آن مخالفت کرده‌اند و شلوغ کردند؛ چراکه نمی‌خواهند این کار انجام شود. اما پای آن ایستاده‌ایم، کار خود را انجام داده‌ایم و قانون آن را آماده کرده‌ایم، به صحن مجلس می‌بریم و انجامش خواهیم داد.»

وی در گفت‌وگویی دیگر با ایسنا تصریح کرده بود: «کجای دنیا به غیر از ایران این‌ است که در فضای مجازی از خارج از کشور هرکاری خواستند انجام دهند، بتوانند آن را انجام دهند؟ اکنون فضای مجازی به حال خودش رها شده‌ است، اما با طرحی که به صحن مجلس خواهیم برد، آن را مدیریت خواهیم کرد.»

او همچنین در نامه‌ای که خطاب به نمایندگان مجلس نوشته بود، تأکید کرده بود که طرح صیانت مورد تأیید مرکز ملی فضای مجازی و اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی و دستگاه‌های اجرایی حاکمیتی است.

نصیرایی: تأکیدمان روی عدم استفاده از فیلترشکن نیست

مجید نصیرایی، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس هم در روزهای گذشته در قالب چندین مصاحبه به صحبت درباره طرح صیانت از فضای مجازی پرداخت.

وی با تأکید بر اینکه تمرکز این طرح بر فیلترینگ نیست، بیان کرد: «طرح یاد شده درباره فضای مجازی دارای اولویتی بر اساس واقعیت و ضروریات است. نزدیک به ۱۴ مجموعه در مورد آن بررسی انجام داده‌اند و اصلاً طرح ما و کمیسیون فرهنگی بر فیلترینگ تمرکز نکرده است؛ بلکه تمرکز آن بر ساماندهی و حمایت از پیام‌رسان‌های ایرانی و فعالان فضای مجازی و متخصصان ایرانی است.»

نصیرایی تصریح کرد: «ما در این طرح برای مصوبه شورای عالی فضای مجازی ضمانت اجرایی در نظر گرفتیم. در سال ۹۶ شورای عالی فضای مجازی که رئیس آن رئیس‌جمهور است، در دوران دولت آقای روحانی تصویب کرد هر کسی بخواهد ارائه خدمت در فضای مجازی داشته باشد و فعالیت کند، باید چند خصوصیت را دارا باشد؛ اول ثبت‌نام کنند، دوم بر اساس مقررات فعالیت داشته باشد و سوم در ایران دفتر و نماینده ایرانی‌الاصل داشته باشد. بیش از 4 سال از این مصوبه شورای عالی فضای مجازی گذشته اما اتفاقی در جهت اجرای آن رخ نداده است. به نظر ما این طرح ضمانت اجرایی نداشته و مجلس برای آن ضمانت‌های اجرایی از انفصال از خدمت تا محکومیت قضایی تعریف کرده است.»

حالا که تصویب طرح مجلس برای بازتعریف استفاده کاربران از فضای مجازی از همیشه به عملی شدن نزدیک‌تر شده است، دست کم می‌توان امید داشت که دست‌اندرکاران حرف‌های امروزشان را به یاد داشته باشند. مهم‌ترین خواست مردم دسترسی آزادانه‌شان به فضای اطلاعات و اختیار استفاده از پیام‌رسان‌های موردعلاقه‌شان بدون محدودیت است.

بیشتر بخوانید: آن که گفت آری، آن که گفت نه! | نظر چهره‌های سیاسی درباره طرح محدودسازی اینترنت