بر سر قیمت دلار تا پایان سال ۱۴۰۰ چه خواهد آمد؟
به گفته رئیس اسبق کانون صرافان، از سال ۵۷ تاکنون ۱۲ بار قیمت ارز ضرب در ۲ شده است. برخی مسئولین اقتصادی تا آنجا که در توان داشتند فنر ارز را فشرده کرده اند و بنابر رخدادهای اقتصادی جهانی و داخلی که باعث افزایش فشارهای تورمی میشود، فنر فشرده شده پرش کرده است.

علی اصغر سمیعی رئیس اسبق کانون صرافان گفت: نظر من همواره این است که نرخ ارز در بازار باید واقعی باشد و فنر ارز نباید فشرده شود.
سمیعی در ادامه گفت: فشرده کردن فنر ارز عادت بد برخی مسئولین اقتصادی است که تا آنجا که در توان داشتند فنر ارز را فشرده کرده اند و بنابر دلایلی از جمله رخدادهای اقتصادی در سطح جهانی و یا داخلی که باعث افزایش فشارهای تورمی می شود فنر فشرده شده پرش کرده است، گفتنی است که از سال ۵۷ تاکنون ۱۲ بار قیمت ارز ضرب در ۲ شده است.
وی در ادامه گفت: تک نرخی بودن برای ارز و یا به عبارتی پیرو بازار بودن ارز امر مبارکی است و در مقابل آن چند نرخی بودن باعث رانت و فساد در حوزه ارز شده و می شود؛ اصولا هر یارانه ای که روی کالاهای مختلف داده می شود موجب رانت خواهد شد؛ تنها در سه مورد است که این اجازه داده می وشود که دولت ها از جیب مردم برای وضع یارانه استفاده کنند. این سه مورد عبارتند از آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، امر امنیت و قضاوت و در سایر امور از جمله حامل های انرژی این یارانه ها هدفمند نیستند و به اقتصاد آسیب می زنند.
اصلی ترین دلایل افزایش نرخ ارز
سمیعی در ادامه گفت: دلیل اصلی افزایش نرخ ارز کاهش ارزش پول ملی است که در اثر تورم بالا و افزایش حجم نقدینگی رخ می دهد و یک دلیل دیگر آن وجود رانت است؛ به عبارتی اگر ما یک ظرف میوه داشته باشیم که ده عدد پرتغال در آن باشد و شما گفته باشید که این ده عدد پرتغال را باید دانه ای صد تومان بفروشید و در آخر هزار تومان به ما بدهید، اگر ما پنج عدد از این ده پرتغال را به دوستان خود دانهای ۵۰ تومان بفروشیم، مجبور می شویم پنج عدد دیگر را دانهای صد و پنجاه تومان بفروشیم و همین امر منجر به رانت میشود.
قیمت دلار
وی در ادامه افزود: از ابتدای سال ۹۷ محدودیت هایی رو برای صرافان اعمال کردند از جمله اینکه صرافان حق فرستادن حواله به خارج از کشور و یا از خارج کشور به داخل را ندارند.
قبل از آن بانک های ما تحریم بودند و صرافان این سرویس را به مردم میدادند که فرضا اگر فرزند شخصی خارج از کشور بود و میخواست برای آن پولی بفرستد از طریق صرافان اینکار را انجام میداد و یا اگر کسی در خارج از کشور درآمدی داشت و مادر و پدر وی در داخل کشور بودند می توانست از طریق صرافی ها برای آنها حواله بفرستد ولی این کار را ممنوع کردند و دیگر صرافان نمی توانند این سرویس را به مردم دهند و مردم دچار مشکلاتی شدند.
دبیر اسبق کانون صرافان در ادامه افزود: یکی دیگر از مشکلاتی که برای صرافان به وجود آورند افزایش سرمایه اولیه برای اخذ مجوز صرافی بود؛ از حدود ۲۰ سال پیش صرافان با حدود ۲۰ میلیون تومان سرمایه میتوانستند مجوز صرافی بگیرند و در حال حاضر این حداقل سرمایه را به ۲۵ میلیارد تومان افزایش داده اند. مگر میشود ظرف ۲۰ سال سرمایه کاسبی ۲۵۰ برابر شود، کدام کاسبی چنین رشد سرمایه ای را تجربه کرده است.
وی در ادامه افزود: زمانی که به صرافان گفته میشود که برای اخذ مجوز باید ۲۵ میلیارد تومان هزینه بپردازند، آنها نیز سرمایه خود را دیگر به صورت ریالی نگه نمیدارند و همین موضوع نیز به تنهایی به بازار ارز فشار میآورد.
بیشتر بخوانید: دلار ۱۰ هزار تومانی در دولت رئیسی امکانپذیر است؟
برای اصلاح شرایط اقتصادی چه باید کرد؟
سمیعی در ادامه افزود: برای اصلاح شرایط اقتصادی دو پیش شرط لازم است؛ یک اراده و دیگری جرات. اینطور که گفته میشود آقای رئیسی هر دو این پیششرط ها را دارند و بنده امیدوارم که رئیس جمهور دولت سیزدهم بتوانند اصلاحات را انجام دهند.
وی با انتقاد از توزیع عمومی رانت در کشور در ادامه افزود: چه معنا دارد که کارخانه های خودروسازی به قید قرعه یا با اولویت بندی فرم خرید اتومبیل خود را به قیمت ۲۰ درصد زیر بازار پیش فروش کنند؛ با توجه به این شرایط هر کس ۷۰۰ میلیون تومان پول داشته باشد در طرح پیش فروش ثبت نام خواهد کرد و خودرو را به آن قیمت خریداری خواهد کرد و سپس به قیمت ۹۰۰ میلیون تومان در بازار میفروشد، چرا خود کارخانه خودروسازی نباید بتواند همان ۹۰۰ میلیون تومان خودرو خود را بفروشد و بقیه آن را صرف گسترش خودروسازی کند؟ و اینجا است که رانت ایجاد میشود.
رئیس اسبق کانون صرافان در ادامه افزود: خود رانت از آسمان نمیآید، بلکه رانتی که ایجاد میشود از جیب مردم میآید ؛ به عنوان مثال در حال حاضر دولت روزی ۲ هزار میلیارد تومان برای بنزین سوبسید پرداخت میکند و آقای روحانی و رئیسی از جیب خود این مبلغ را پرداخت نمیکنند بلکه از جیب مردم این مبلغ پرداخت میشود و باید به مردم گفت که چه معنایی دارد که هر کسی که میخواهد سوار اتومبیل خود شود و بنزین خریداری کند بلافاصله همان جا ۲۰ هزار تومان از بیت المال به آنها جایزه داده شود و چرا نباید قیمت بنزین و سایر کالاها واقعی شود و بنده فکر میکنم بهتر است که سوبسید داده نشود و اجازه داده شود قیمتها واقعی شود.
وی در ادامه افزود: در خصوص ارز بازاری به نام بازار متشکل درست شد و این ابزار، خود، زمینه رانت خواری جدیدی را ایجاد کرد و بعدها به معاملهگران گفتند که معامله دلار نقدی محدود شده است و به صرافان گفتند که خود ما نیز نمیتوانید معامله کنید و دوباره گفتند که باید عضو این بازار شوید و برای اینکه عضو این بازار شوید برای هر ۶ ماه ۲۵۰ میلیون تومان حق عضویت دهید و نکته اینجا است که صرافان این پول را از جیب خود میدهند یا ازجیب مردم و طبیعتا هیج کاسبی از جیب خود پولی پرداخت نمیکند و ۲۵ میلیون تومانی که در اینجا پرداخت میکند و یا درصدی که به بازار متشکل میدهد را همگی از مردم دریافت خواهد کرد و همه اینها جدای از حق عضویت و حق پذیرشی است که به کانون صرافان میدهد.
سمیعی در ادامه افزود: در نتیجه از ۷۰۰ صرافی که دارای مجوز هستند ۴۰۰ نفر از آنها عضو این کانون شدند و ۳۰۰ نفر از آنها همان جا حذف شدند و طبق آمارهای خودشان که در سالنامه ثبت شده است به گونهای عملکردند که یک سوم کل فروش ارز در بازار متشکل را تنها ده صراف به دست آوردند.
تحریم ها فرصت هستند
سمیعی با بیان این جمله که "زمانی که ظالمی آب را بر روی ما می بندد به نفع ما کار کرده است" گفت: ما نباید از فرصت تحریم ها و حالا که آب قطع شده استفاده کنیم و حداقل آب انبارهای خود را تمیز، مرتب و تعمیر کنیم و بعد به سراغ طرفمان برویم تا بتوانیم آب را به دست بیاوریم و آن را داخل آب انبار تمیز و مرتب نگهداری کنیم؟
وی در ادامه افزود: بهتر نیست که قبل از اینکه به فکر گرفتن ثروتمان باشیم اقتصاد خودمان را سامان دهیم و از رانت، فساد و رشوه و ربا مبرا کنیم چراکه دشمنانی که ما را تحریم میکنند نمیتوانند این قدرت را از ما سلب کنند که اقتصاد خود را از رانت و فساد پاکیزه کنیم و ما را مجبور کنند که رانت خوار و رشوهخوار باشیم.
رئیس اسبق کانون صرافان در ادامه گفت: اول اقتصاد خودمان را درست کنیم و ضمن آن وزیر خارجه و اساتیدی که در این حوزه کار میکنند برجام و امثال برجام را زنده کنند و قراردادهایی ببندند. اگر که ما خودمان اصلاحات اقتصادی جدی در کشور نداشته باشیم اینها مسکن هستند و اگر برداشته شوند معلوم نیست به نفع ما باشد یا خیر و به قول مولانا: اول ای جان دفع شرِ موش کن وانگهان در جمع گندم، جوش کن.
وی در ادامه به وضعیت نرخ ارز در دولتهای گوناگون اشاره کرد و گفت: برخی میگویند در دوره ریاستجمهوری آقای خاتمی فنر ارز را فشرده نگه داشتند و اتفاقا آقای احمدی نژاد نیز تا شهریور سال ۸۹ سیاستهای دلار را به همین شکل پیش برد و در اثر فشار تحریم ها مجبور شدند آن سیاست را کنار بگذارند.
سمیعی در ادامه افزود: بنده از دهه ۶۰ در حوزه صرافی مشغول به کار هستم و همزمان بازارها را رصد می کنم و در این خصوص مطالبی مینویسم و نزدیک هزاران مقاله در خصوص ارز نوشتهام و میتوانم بگویم که هیچ زمانی بازار ارز بدون رانت نبوده است مگر در زمان آقای خاتمی در سالهای ۸۱ که دلار تک نرخی بوده است.
وی در ادامه افزود: درست است که سیاست اقتصادی در دولت اصلاحات اشتباه بوده است و ایشان نمیبایست دلار را با وجود تورم بالای ۱۵ درصد ثابت نگه می داشت ( حتی نرخ دلار را پایین نیز آوردند ) اما این کار ایشان رانت ایجاد نکرد و متاسفانه در همه دولتهای دیگر چند نرخی شدن ارز باعث ایجاد رانت شد و این رانت مهم ترین پارامتری است که به اقتصاد کشور لطمه می زند.
سمیعی در ادامه گفت: برخی از کارشناسان بر این باورند که اگر برجام نباشد اوضاع بازار ارز به هم میریزد اما اینطور نیست؛ با توجه به نرخ تورم و نرخ بهره میتوان گفت که نرخ ارز تا اواخر سال ۱۴۰۰ حدود ۳۵ هزار تومان خواهد بود و پیوستن دوباره به برجام در اصل ماجرا تغییری ایجاد نمی کند.
منتها اگر برجام رخ دهد تزریق بیش از تقاضا وارد بازار خواهد شد و فنر ارز را فشرده خواهد کرد. اما اگر برجام رخ ندهد نمیتوانند این کار را تکرار کنند و به نظر بنده اگر اینکار را نکنند و یا اگر نتوانند این کار را بکنند به نفع اقتصاد کشور است؛ چرا که مهمترین معضل اقتصاد کشور ما رانت و فساد و سوبسیدهای غیر هدفمندی است که وجود دارد.
منبع: گسترش